‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

partiyalar, guruhlar, ijtim oiy-siyosiy harakatlar, ijtim oiy v a ja m o a t 
tash k ilo tlarin i h am kiritish m um k in. U lar 
h am jam iy atn in g
iqtisodiy, siyosiy, m adaniy va m a ’naviy sohalarini boshqarishda 
m uh im o ‘rin tutadilar. U lar jam iyatdagi kishilam ing ijtim oiy- 
iqtisodiy, siyosiy va hu qu q iy m anfaatlarin i h im oya 
qilishda, 
jam iyatdagi m a d a n iy -m a’naviy m asalalarni hal etishda, ta ’lim - 
tarbiya sohalaridagi ishlarni am alga oshirishda izchil faoliyat olib 
boradilar.
Lekin, bularga qaram asdan, davlat jam iyatn i boshqarishning 
asosiy elem enti — asosiy subyekti b o iib qoladi. D avlat iqtiso­
diyotni, siyosiy sohani, m a ’naviyatni boshqarish, ularni takom il- 
lashtirish va rivojlantirishga boshchilik qiladi.
II I . In son b o rlig ‘i va uning fa lsafiy tah lili
Borliqning eng takom illashgan, eng yetuk va m urakkab shakli 
insondir. Insonning m ohiyati n im alardan tashkil topadi, degan 
savolga javob to p m ay turib, jam iy at n im a, m a ’naviyat nim a, 
ijtim oiy taraqqiyot qanday am alga oshadi, singari savollarga ham
175

---

javob topib b o ‘lmaydi. Shu sababli ham qadimgi yunon faylasuflari 
„inson b arch a n arsalam in g o ‘lch o vidir“ , degan fikrni o ‘rtaga 
q o ‘ygan va b arch a davrlardagi falsafiy ta ’lim otlarda inson, uning 
m ohiyati va m anfaatlari masalasi m arkaziy o ‘rin olib kelgan. Bu 
insonparvarlik qadriyatlariga tayanish sharq falsafasida, ayniqsa, 
ochiq ko‘zga tashlanadi. Sharq falsafasi asoschilaridan biri Konfutsiy 
—bilish — insonni bilishdir, degan edi. Insonni bilish — uning 
m ohiyatini, m anfaati va m aqsadlariga, faoliyatiga asos b o ‘lgan 
ijtim o iy -m a’naviy qadriyatlarni bilishdir. Bilim lar, a w al, inson 
m ohiyatini bilishdan boshlanib, so ‘ngra uni o ‘rab olgan ijtim oiy, 
tabiiy m uhit sirlarini ochish sari boradi. Buyuk vatandoshim iz 
A ziziddin N asafiyning