Haqiqat ko'ziga tik boqadigan boMsak, sayyoram izda yasha- yotgan turli irqlarga m ansub insonlarning ongi va faoliyatida, haqiqatan ham ayrim farqlar borligini payqash m um kin. Lekin, ikkinchi haqiqat shundaki, inson ongi va faoliyatida turli tafovutlar mavjudligi faqat uning irqi bilan bog'liq emas. N em is biolog olim i E. G e k k e l
(Ch. Davrin ta’lim otining mashhur targ'ibotchisi) 1904- yildayoq ta’kidlab aytganidek, turli irqqa mansub odam larning aqliy qobiliyatlari, m adaniy saviyalari orasida ayrim farqlar b o ‘li- shiga asoslanib, ularning hayotdagi qadr-qimmatlari n oto‘g ‘ri talqin qilinm oqda. Bu esa inson qadr-qim m atini yerga urishdir. Shuningdek, erkaklar bilan xotin-qizlar orasidagi biologik farqning ijtim oiy m unosabatlarga ta’siri ham turlicha izohlanadi. C hunonchi, erkaklar jam iyat hayotida, aksariyat hollarda, u lu g‘- lan d i, x o tin -q iz la r n i kam sitish holatlari avj olib boraverdi. Boshqacha aytganim izda, ikki jinsni bir-biriga qarama-qarshi qilib q o 'v ilis h i vujudga k e ld i. Ikki jin s ora sid a g i farq ijtim o iy munosabatlarda ham o ‘z ifodasini topa boshladi. Natijada, erkaklar ,,oliy “ , ,,yuqori“ tabaqa, xotin-qizlarga esa ,,quyi“ tabaqa vakili deb qarash asrlar osha davom etaveradi. Erkaklarni kuchli, ayollarni zaif jins deb qarash ham shunga asoslangan. Turgan gapki, bunday tengsizlik xotin-qizlarning erkaklar bilan ijtimoiy tenglikka erishish uchun kurashishi avj olish iga sabab b o ‘ldi. X o tin -q izlarn in g erkaklar bilan tengligi uchun kurashi 100— 150 yil oldin bosh- landi, xolos. Ilm -fan rivojlanib borayotgan hozirgi sharoitda xotin- qizlarning ijtimoiy hayotdagi ishtiroki vildan-yilga oshib borayotgan