3 -§ . „Inson — jamiyat“ tizimidagi global imiammolar Rivojlanayotgan mamlakatlardagi iqtisodiy qoloqlik bilan bog'liq
bo ‘lgan yana bir global m uam m o — aholining hozirgi o ‘sishidir.
Agar iqtisodiy ahvol jamiyat rivojlanishi ichki qonuniyatlari bilan
taqozolangan b o ‘lsa,
,(lem ografiyaviy portlash “ insonning xohish-
irodasi, mavjud an ’analarga sodiqligi, m adaniy darajasi, turm ush
mezonlari va hokazolar bilan belgilanadigan jarayondir.
Yer sathida ilk paleolit davri boshida 100—200 ming, so‘ng
paleolit boshida — 1 mln, neolit boshida — 10 mln, oxirida 50
mln, eramiz boshlarida — 230 mln odam yashagan. Sayyoramizdagi
aholining soni hozirgi vaqtda, 6,5 mlrd dan ortdi. Bu raqam larda
aholining soni o ‘sib borganligi qayd qilingani ko‘rinadi. Aslida esa,
bu raqam lar odam larni tegishli m oddiy vositalar (oziq-ovqat,
kiyim-kechak, turar joy va h.k.) bilan ta ’minlash, zarur m a’lum ot
darajasi, tibbiy va huquqiy xizmat, tegishli ijtimoiy muhofaza,
yosh avlod tarbiyasi masalasini ham kun tartibiga q o ‘yadi.
Olimlar aholining o'sishi bilan bog‘liq masalalarga XVIII
asrdayoqe’tiborberishgan. Xususan, ingliz iqtisodchisi
R.T.Maltus bundan 200 yil aw al shunday yozgan edi:
,4 g a r p a s t tabaqa sinflar nodonligi va buzuqligiga qaram asdan k o ‘p a y ib boraversa, и h o ld a m a ’r if a tli s in fla r o ‘z la r in in g y a q in la r ig a b o ‘lgan nasroniylarcha m uhabbati bilan hech nima qila o lm a y d ila r“. ,,0 ta - onasi farzandining yashashini ta ’minlash uchun zaru r kapitalga ega bo ‘Imasa, bu farzandning yashashga qanday haqqi bor? Bunday fa rza n d fa q a t xayr-ehsonga ко ‘z tikishi mumkin “. ,Jloshqa kishilar tomonidan egallangan dunyoga kelgan odam ... bu dunyoda m utlaqo ortiqchadir Maltusning bu qarashlari bilan hozirgi davrda ilgari surilgan
nuqtayi nazarlar umumiyday ko‘rinadi. M asalan, Rim klubining
taniqli vakili, m atem atik J.Forreyster modeli bo'yicha va Massa-
chusets texnologiya instituti (AQSH professori Denis M edouz va
uning xodimlari tom onidan tayyorlangan , , 0 ‘sish chegaralari“
kitobida insoniyat rivojlanishining beshta parametrlaridan biri bo‘lgan
