9.9. Reaksiyalar va ularning sportchini texnik tayyorlashdagi ahamiyati Reaksiyalar tog'risida tushuncha. Ongli ravishdagi irodaviy xatti-harakatlar sport faoliyatida katta o'rinni tutar ekah, aksariyat hollarda ular reaksiyalar jarayoni shaklida namoyon bo'ladi. Reaksiya deyilganda sportchi tomonidan biror-bir qo'zg'a- tuvchiga javob tarzida amalga oshiriladigan ongli xatti-harakat tushuniladi. Bunda sportchi oldindan o'zi duch keladigan qo'zg'alish haqida biladi va mazkur qo'zg'alishga o'ziga xos tarzda javob qaytarishga tayyorlanadi. Reaksiya jarayoniga misol tariqasida start holatini keltirish mumkin. Sportchi startga tayyorlanar ekan, nafaqat o'z xatti- harakatlari maqsadini oldindan tasavvur qiladi, balki unga erishish vositalarini ham oldindan belgilab qo'ygan bo'ladi. U signal qay tarzda berilishini biladi va ongli ravishda uni kutadi; mazkur signalga qanday harakat bilan javob berishini biladi, oldindan bu xatti-harakatlarni o'zlashtirib olgan, start holatida u mazkur xatti- harakatlarni imkon qadar yaxshiroq va tezroq bajarishga to'la to'kis tayyorlangan bo'ladi. Reaksiya jarayonlarining farqli jihatlari sifatida ularning qisqa vaqtli ekanligini aytish mumkin. Reaksiyalar belgilangan xatti- harakatlar tizimi bilan chegaralangan bo'lib, ular nisbatan qisqa vaqt ichida o'tib boradi. Reaktsiya jarayonining tuzilishi (strukturasi).Umumiy tarzda aytganda, reaksiya jarayoni oldindan ma’lum bolgan shartli qo‘zg‘alishni idrok etib, unga muvofiq javob xatti-harakatlarni bajarishdan iboratdir. Reaksiya jarayoni tuzilishida 3 ta davrni ajratib ko‘rsatish mumkin (9-rasm). Bu davrlar quyidagilardir: dastlabki, markaziy va yakuniy davr.
