Z nishanova, G. Alimova

vujudga keluvchi ichki kechinmalarida namoyon bo‘ladi.
Emotsiya va hissiyotlar rivojlanishining quyidagi umumiy yo‘nalishlarini
ajiatib ko‘rsatish mumkin: bola hayotiy vaziyatining o‘zgarb.liiga bog‘liq
ravishda emotsional holatlaming shakllanishi; emotsiyalar asosida oliy
hissiyotlaming shaldlanishi; emotsiya va hissiyotlaming shaxsiy tuzilmalar
orasida yangi tuzilma sifatida shakllanib borishi.
Emotsiya va hissiyotlaming ontogenezdagi rivoji muayyan o‘z
qonunlariga ega:
1. 
Dastlab, ontogenezda oddiy kechinmalarni ifodalovchi
emotsiyalar paydo bo‘ladi. Bu kechinmalar tabiiy ehtiyojlaming
qondirilishiga bog‘liq ravishda vujudga keladi (qondirilsa - ijobiy,
qondirilmasa - salbiy emotsiyalar vujudga keladi). Bunday emotsiyalar
hayvonlarda ham mavjud. Biroq boladagi eng oddiy emotsiyalami
hayvonlardagi eng oddiy emotsiyalardan farqlash kerak. Chunki
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

emotsiyalaming namoyon bo‘lish shakli insonda sotsial xarakterga ega.
2 
yoshdan boshlab bola uchun shodlik, xursandchilik, umuman
ijobiy emotsiyalami ifodalovchi reaksiyalar eng informativ (ko‘p
axborot beradigan) bo‘lib hisoblanadi. Tajribalardan birida 2-9 yoshdagi
bolalaiga fotosuratlardan turli mimik reaktsiyalami (hayronlik, jahl,
qo‘rquv, xursandchilik va boshqalami ifodalovchi reaktsiyalami)
aniqlab olib, so‘ngra ko‘rsatib berish taklif etilgan. Tajribadan shu
narsa ma’lum bo‘ldiki, bolalar birinchi bo‘lib xursandchilikni
ifodalovchi mimik reaktsiyalami ko’rsatganlar. Demak, dastlab ijobiy
emotsiyalami ifodalovchi mimik reaktsiyalami aniqlash, boshqa
reaktsiyalar orasida tanish va namoyon eta bilish qobiliyati shakllanadi.