Zahiriddin muhammad bobur nomli andijon davlat universiteti

ASOSIY QISM


. Aniq integral tushunchasi

ni bo’laklash. Biror segment berilgan bo’lsin .

Uning ushbu

munosabatda bo’lgan chekli sondagi ixtiyoriy nuqtalari sistemasini olaylik . Agar deb belgilasak , u holda ravshanki ,

Mazkur kursning 1—bobidagi to’plamni bo’laklash tushinchasi ta`rifiga binoan sistema da bo’laklash bajargan bo’ladi , va aksincha, agar bizga segmentning biror chekli bo’lak-lashi berilgan bo’lsa , u ushbu

munosabatda bo’lgan chekli sondagi nuqtalar sistemasini aniqlaydi . Binobarin , biz to’plamni bo’laklash ta`rifiga ekvivalent bo’lgan quyidagi ta`rifni kirita olamiz .

1—ta`rif . segmentning ushbu

munosabatda bo’lgan ixtiyoriy chekli sondagi nuqtalari sistemasi segmentda bo’laklash bajaradi deyiladi .
Uni

kabi belgilanadi .

Har bir nuqta bo’laklashning bo’luvchi nuqtasi, segment esa bo’laklashning oralig’i deyiladi.

bo’laklash oraliqlari uzunligi larning eng kattasi , ya`ni ushbu

miqdor bo’laklashning diametri deb ataladi. segment berilgan holda bu segmentni turli usullar bilan istalgan sondagi bo’laklashlarni tuzish mumkin ekan. Bu bo’laklashlardan iborat to’plamni bilan belgilaymiz : .

2⁰ . Integral yig’indi . segmentda funksiya aniqlangan bo’lsin . Shu segmentni



bo’laklashi va bu bo’laklashning har bir oralig’ida ixtiyoriy nuqta olamiz . Berilgan funksiyaning nuqta-dagi qiymati ni ga ko’paytirib, quyidagi yig’indini tuzamiz:



2—ta`rif . Ushbu

yig’indi funksiyaning integral yig’indisi deb ataladi .
Masalan, 1) funksiyaning segmentdagi integral yig’indisi

bo’ladi , bunda
.

Dirixle funksiyasi

ning integral yig’indisi, masalan, barcha lar faqatgina ratsional son, yoki irratsional son deb qarasak

ko’rinishga ega bo’ladi.

funksiyaning integral yig’indisi a) funksiyaga,
b) segmentni bo’laklash usuliga, v) har bir segmentdan olingan

nuqtalarga bog’liq bo’ladi.