Замира исақова

3-mavzu. Qadimgi va o‘rta asrlar falsafasi

1. 
   Markaziy Osiyodagi eng qadimgi falsafiy qarashlar. Miloddan oldingi ming yilliklarda vatanimiz hududida ijtimoiy - siyosiy va falsafiy tafakkur rivoji. Qadimgi Xorazm, Sug‘diyona, Afrosiyob, Shosh madaniyati, uning milliy g‘oya shakllanishidagi ahamiyati.
   
2. 
   “Avesto” va zardushtiylik g‘oyalari. Avesto – mamlakatimiz tsivilizatsiyasi va xalqlarimiz ijtimoiy fikri tarixining qadimgi namunasi. Zardushtiylikning olam, borliq va rux tabiat va odam to‘g‘risidagi qarashlari. Avestoda milliy g‘oyalarning ifodalanishi va uning xalqlarimiz taraqqiyotidagi ta’siri. Makedoniyalik Iskandar istilosi va Grek-Baqtriya davri falsafasi. Istilo davrida milliy g‘oyalar va qadriyatlarning tanazzuli. Siyosiy jarayonlar va falsafiy fikrlarda istilochilar g‘oyalarining aks etishi. Spitamen boshchiligidagi harakatning milliy-falsafiy g‘oyalari. Kushon davlati davridagi g‘oyaviy qarashlar va madaniy taraqqiyot. Hindiston va xalqimiz o‘rtasidagi madaniy aloqalar.
   
3. 
   Markaziy Osiyoda buddaviylik. Buddaviylikning Kushon davrida yangi va ustuvor yo‘nalishlardan biriga aylanishi.
   
4. 
   Moniy falsafasi. Moniylik g‘oyalarining tarqalishi. Mazdak g‘oyalari. Mazdakiylikning tarqalishi, asosiy tamoyilla.ri va qarashlari. Moniy va Mazdak ta’limotlarining tarixiy taqdiri va xalqlarimiz ma’naviy taraqqiyotiga ta’siri.
   
5. 
   Vatanimiz madaniyati va falsafasining jahon tsivilizatsiyasiga ta’siri. Falsafiy merosni egallash va yoshlarda tarixiy xotira, milliy qadriyatlarga sodiqlik, vatanparvarlik tuyg‘ularini shakllaitirish vazifalari.
   
6. 
   Sharq jahon tsivilizatsiyasinipg markazlaridan biri Qadimiy Sharq, Misr va Bobil falsafasi. Iudaizm dini va falsafiy ta’limoti. Xind falsafasi: vedalar va upanishadalar, jaynizm, hinduizm va buddizm.
   
7. 
   Qadimgi Xitoy falsafasi: Konfutsiy va Lao Tszi, konfutsiylik va daosizm g‘oyalari.
   
8. 
   Antik dunyo falsafasi. Antik dunyo va Yunoniston falsafasining klassik davri. Milet va eley maktablari. Geraklit, Pifagor va pifagorchilar. Sofistlar falsafasi. Suqrot va Aflotun falsafasi. Aflotunning g‘oyalar dunyosi va soyalar dunyosi to‘g‘risidagi ta’limoti. Yunon atomistlari: Levkipp, Demokrit va boshqalar. Arastuning hayoti, faoliyati va asarlari. Ellinizm davri va stoiklar falsafasi.
   
9. 
   Qadimgi Rimda falsafiy fikrlar. Xristianlikning shaklla-nishi, tarqalishi va g‘arb falsafasiga ta’siri.
   
10. 
    Qadimgi Sharq va Antik dunyo falsafasini o‘rganishning zarurati, uning jahon madaniyati va fani uchun ahamiyati.