xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Zamonaviy bozorlarda oligopoliyalarning asosiy modellari. Oligopoliya nima Oligopoliya
Zamonaviy bozorlarda oligopoliyalarning asosiy modellari.
Oligopoliya nima
Oligopoliya bozorda bir hil yoki differentsiatsiyalangan mahsulotlar sotuvchilari kam bo'lgan bozor tuzilishi yoki modeli. Shuni ta'kidlash kerakki, faqat ikkitadan ortiq sotuvchiga ega bo'lgan tuzilma toza oligopoliya deb hisoblanishi mumkin.Oddiy so'zlar bilan aytganda, Oligopoliya bozordagi vaziyat ba'zi tovarlar yoki xizmatlar, bozor ulushining katta qismini egallaydigan oz sonli yirik firmalar mavjud. Ko'pincha oligopoliyalar moliyaviy jihatdan qimmat va texnologik sohalarda kuzatilishi mumkin, masalan metallurgiya, neft va gaz sanoati, temir yo'llar, kemasozlik, samolyotsozlik va yuqori texnologiyali sanoat.
Ikki raqobatlashuvchi firma o'rtasidagi munosabatlarni duopoliya sharoitida 1838 yil birinchi bo'lib o'rgangan fransuz iqtisodchisi Ogyusten Kurno hisoblanadi. Bu holat nokooperatsiyalashgan oligopoliyani ilk marotaba tahlil qilish imkonini bergan. Bu munosabatni o'rganishda quyidagilar faraz qilinadi: ikkala firma ham bir xil tovar ishlab chiqaradi va bu tovarlarga bo'lgan bozor talabi chizig'i ularga maladi.
Kartel modeli.
Kartel modeli aynan kooperatsiyalashgan oligopoliyaga mos keladi. Kartel modeli duopol bozordagi ikkala firmaning mazo mamlakatlar o'zaro kelishib neft eksport qilish bilan shug'ullanadilar. Bu orqali ular 1970-yillardan beri jahon neft narxlariga samarali tani lider narxni oshirsa, ergashuvchilar ishlab chiqarishni oshiradilarmi yoki bozordagi oldingi ulushini saqlaydimi? Agar ergashuvchilar o'z ishlab chiqarish hajmlarini cheklasalar, lider foydani maksimallashtiradigan umumiy narxni belgilaydi. Yoki, lider o'z foydasini maksimallashtiradigan narxni o'rnatadi, ergashuvchilar esa ushbu narxda qancha xohlasa, shuncha ishlab chiqarishi mumkin bo'ladi.
Oligopoliyalarga misollar.
Ommaviy axborot vositalari.
Masalan AQSHda milliy va xalqaro ommaviy axborot vositalari eng oligopoliya sohalaridan biridir, chunki ularning 90% oltita korporatsiyalarga tegishli: Time Warner (TWX), Walt Disney (DIS), NBC Universal, CBS Corporation (CBS) ), Viacom (VIAB) va News Corporation (NWSA).
Smart telefonlar.
Oligopoliyalar hukmronlik qiladigan yana bir tarmoq - bu smartfon operatsion tizimlari va kompyuterlar bozori. Apple iOS va Google Android smartfonlarning aksariyat operatsion tizimlarida ustunlik qiladi.
Kompyuterlar uchun operatsion tizimlar bozoriga kelsak, Apple va Windows ustunlik qiladi.
Mobil aloqa operatorlari.
Masalan: Beeline, UMS, Uzmobile, Ucell.
http://fayllar.org
