«Zamonaviy dunyoda amaliy fanlar: muammolar va yechimlar» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya
Yüklə 181,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
«Zamonaviy dunyoda
amaliy fanlar: muammolar va yechimlar » nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya tuproq qatlamini tiklash uchun j uda ko‘p yillar kerak bo‘ladi. O‘zbekistonda shamol eroziyasi 37,3 mln. gektar, jumladan 2 mln gektardan ko‘p maydon haydalma yerlarda tarqalgan. Agrotexnika tadbirlari - tuproqlarni eroziyadan himoyalash imkonini beradigan ko‘p yillik o‘tlar va bir yillik ekinlardan foydalanish, erni ishlashning maqbul usulini qo‘llanish, qor to‘plash va qor suvlarining oqimini tartibga solishning maxsus tadbirlaridan foydalanish, shuningdek tuproq unumdorligini oshirishning agrokimyoviy vositalaridan foydalanish singarilardan tashkil topgan. Tuproqning eroziyalanish darajasi oshgan sayin, uning o‘g’itlarga bo‘lgan talabi ko‘payadi. Natijada qo‘llaniladigan o‘g’itlarning samarasi yuqori bo‘ladi. Shuning uchun o‘g’itlar normasi eroziyalanmagan tuproqlarga nisbatan o‘rtacha eroziyalangan erlarda 20 foizga, kuchli eroziyalangan maydonlarda 50 foizga oshiriladi. Erda nam etarli to‘planganda o‘g’itlar yaxshi samara beradi va oziq moddalarning cuv bilan oqib ketishi kamayadi hamda suv havzalari kam ifloslanadi. Irrigatsion eroziya ning oldini olishda sug’orish texnikasiga jiddiy rioya qilish zarur. Shu maqsadda quyidagi tadbirlarni amalga oshirish tavsiya etiladi: -maydon nishabligi 2- 3 0 va egatning uzunligi 50 m bo‘lganda sug’orishning boshida har egatdagi suv oqimmi sekundiga 0,0 7 litr bo‘lishi, egatlar chekkasi namlanib bo‘lgandan keyin oqim sekundiga 0,1 litrga etkazilishi mumkin; - qiyalik 3- 4 0 va egatning uzunligi 100 m gacha bo‘lganda sekundiga 0,15 - 0,10 litr va qiyaligi 4- 60 bo‘lganda esa sekundiga 0,10 - 0,05 litr bo‘lishi lozim; - o‘ta qiya paxta dalalarida suv oqimini o‘zgartirib turish, kollektordan suvni oqizmasdan sug’orishni keng qullash zarur; - sug’oriladigan dalalarni sug’orish texnikasining maqbul elementlarini tanlab qo‘llanish mumkin bo‘ladigan qilib tekislash ha mda paxta dalasining bir tekis namiqishiga va suvning tejab sarflanishiga erishish lozim; - g’o‘zani va boshqa qishloq xo‘jalik ekinlarni sug’orish uchun xar bir egatga beriladigan suv oqimini rostlab turishga imkon beradigan egiluvchan hamda yarim egiluvchan shlanglardan keng foydalanish; - eroziya etkazadigan zararni ancha kamaytirish imkonini beruvchi eroziyaga qarshi kurashning boshqa samarali tadbirlarini qo‘llash muhim ahamiyatga ega. Eroziyaning oldini olish va unga qarshi kurashda o‘rmon -melioratsiya va gidrotexnika tadbirlarining kompleks usuli yaxshi samara beradi. Yüklə 181,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|