‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi n. M. Ziyavitdinova, Y. M. O‘rinov, Sh. N. Xayitov menejment
Yüklə 40,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Operatsiyalarni tekshirish Chiziqli programmalashtirish, grafik lar tuzish, loyihalami rejalashtirish va nazorat.
|
komputerlar.
Ishlab chiqarish menejmentida komputerlarni qo‘llash tarixi Davr QoMlanilish doirasi Misoliar 1950- yillar Klerikal faollik ToMovlar, buxgalteriya, xarajatlar bo‘yicha hisobotlar. 1960- yillar Operatsiyalarni tekshirish Chiziqli programmalashtirish, grafik lar tuzish, loyihalami rejalashtirish va nazorat. 272 1970- yillar Ishlab chiqarishni rejalashtirish va nazorat Bashoratlash, g'amlamalarni boshqar ish, material talablami rejalashtirish. 1980- yillar Komputer integratsi- yalashgan ishlab chiqa rish Ishlab chiqarish resurslarini rejalashti rish, moslashuvchan ishlab chiqarish tizimlari. 1990- yillar Komputer i ntegratsiy alashgan korxona Korporatsiyadagi ma’lumotlar bazasi, elektron tarmoqlar asosida ishlab chiqa rish, konkurent injiniring va biznes ja rayonlar reinjiniringi. 16.3. Operatsiya (jarayon)larni boshqarish Operatsiya (jarayon) va ishlab ch iqarish atam alari deyarli bir xil m a’noni anglatadi. Ishlab chiqarish jarayoni — bu xom ashyoni tayyor m ahsulotga aylanguncha b o ‘lgan barcha jarayonlar tushuniladi. K orxonaning murakkab negizi boMib, ishlab chiqarish jarayoni hisoblanadi, bunda xom ashyo tay y o r m ahsulotga aylanadi. Demak, ishlab chiqarish jarayoni xom ashyoni tayyor m ahsulotga aylanishiga bevosita aloqador boMgan jaray o n larn i o ‘z ichiga oladi. Ishlab chiqarish jarayon i insonning m ehn at predm etiga m ehnat vositalari orqali ta ’siri am alga oshiriladi. Ishlab chiqarish jarayoni m ehnat predm etlari, m ehnat vositalari v a jo n li m ehnatning o ‘zaro ta ’siri natijasi b o ‘lib hisoblanadi. Bu elem entlarning birlashuvi ishlab chiqarishni tashkil etishni ta ’m inlaydi. Ishlab chiqarish jarayoni m ahsulot ishlab chiqarishda vazifasi bir xil bo‘lm agan turli jarayonlardan tashkil topadi. Ishlab chiqarish jaray on ida m ehnat predm etlarini sifatiy o‘zgarishlari(m ehnat predm etlarining ichki xususiyatlari, tashqi k o‘rinishi, shakli, hajm i va h.k.)ga olib keladigan jarayonlar asosiy jara y o n la r deyiladi Yordamchi jarayonlar esa asosiy jarayonlarni am alga o shirishda kerakli shart- sharoitlar yaratadi. Bularga misol: turli xildagi energiya ishlab chiqarish, xom ashyo, m ateriallar tayyor m ahsulotning m akondagi o ‘rnini alm ashtirish, jihozlar ta ’m irlanishini tashkil qilish va boshqalar. 273 Ishlab chiqarish jarayoni tarkibiy qism larga, y a ’ni operatsiyalarga b o ‘linadi. Ishlab chiqarish operatsiyasi deb bir yoki bir necha ishchilar tomonidan b ir ish jo y id a bir xil m ehnat predm eti ustida va bir xil m ehnat qurollari bilan bajariladigan ishlab chiqarish jara y o n in in g qism iga tushuniladi. Ish kuchi, m ehnat vositasi va m eh n at predm etining o‘zaro birlashuvi bir operatsiyani bajarishni b ildiradi. Bu elem entlardan birining o'zgarishi esa boshqa operatsiy an ing boshlanishidan darak beradi. M ehnat predm etining b ir sifatiy holatdan ikkinchi sifatiy holatga o ‘tishida qatnashadigan bir yoki bir nechta operatsiyalam ing birlashm asi ishlab chiqarish bosqichi deb aytiladi. Ishlab chiqarish jarayoni turli xildagi operatsiyalardan tuzilgan b o ‘lib, bu operatsiyalar 2 ta belgi orqali klassifikatsiyalanishi m um kin: I. Ishlab chiqarish jarayonida op eratsiy alar vazifasi bo‘yicha operatsiyalarga b o ‘linadi. 2. Ishlab chiqarish jarayon id a operatsiyalar bajarilishi b o ‘yicha operatsiyalarga boMinadi. O peratsiyalar bajarilishining asosiy m ohiyati — faoliyat umumiy strategiyasi va y o ‘nalishlarini belgilash va am alga oshirish, op eratsiya tizim i, shu jum ladan ishlab chiqarish jarayoni, quvvatlardan foydalanish, korxonani loyihalashtirish tizim ini yaratish va jo riy etishdan iborat. Bunda tizim faoliyatini hisobga olish va nazorat qilish ham kiradi. O peratsiya xizm atida odatda ju d a k o ‘pchilik qatnashib, har bir operatsiya tizim in in g yutug‘i yoki m uvaffaqiyatsizligi shu kishilarga b o g ‘liq b o ‘ladi. Operatsiya m enejerlari tahlil, tizim iy texnika, texnologiya, ijtim oiy fanlar sohasida har tom onlam a chuqur bilim va m alakaga ega bo ‘lishlari va bu bilim lar asosida operatsiyalam i sam arali boshqara olishlari kerak. O peratsiyalar sam aradorligi shuningdek, ishlab chiqarilgan m ahsulot bo zo r narxining ishlab chiqarishning um umiy xarajatlariga b o ‘lgan nisbati bilan ham o ‘lchanadi. M ahsulotlar bozor narxi ularning m iqdori va sifati, to v ar turlarining bozor talablariga m os kelish-kelm asligi, m ahsulotlarni o ‘z vaqtida ishlab chiqarish va yetkazib berishga bog‘liq b o ‘Iadi. Um um iy xarajatlar 274 faqat tovar um um iy m iqdoriga emas, balki saqlash, ishlab chiqarish xarajatlari m iqdoriga ham b o g ‘liq boMadi. O peratsiy a xizmatlari m ahsulot yangi turlarini loyihalashtirishni ta ’m inlab beruvchi m uhandislik xizm atlari, ishlab chiqarish q u w a tla r i va jarayonlari, m arketing faoliyatiga bogMiq b o ‘ladi. M arketing operatsiyasi tizimi m ahsulotga talab va m ijozlar buyurtm alarini aniqlashni ta ’minlashi, bundan tashqari iste’m olchilarning m ahsulot sifati va uni yetkazib berish muddati b o ‘yicha da’volar haqida a x b o ro t yetkazib berish kerak. operatsiya xizm ati shuningdek, ishlab chiqarish quw atlarini kengaytirish im konini beruvchi m oliyaviy x izm a tg a ham bogMiqdir. Yüklə 40,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|