‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Asosiy ko'rsatkichlar dinamikasi
Yillar
Mahsulotlar islilab 
chiqarish hajmi
Ishchilar soni
Bir ishchi tomonidan 
ishlab chiqarilgan 
mahsulot
mln
so‘m
bazis yilga 
nisbatan 
% da
kishi
bazis yilga 
nisbatan 
% da
ming
so‘m
bazis yilga 
nisbatan 
% da
2006
830
-
1094
-
758,7
-
2007
910
9,6
1087
-0,7
837,2
+ 10,3
2008
930
2,2
1075
-1,2
865,1
+3,3
2009
1150
1,2
1064
-1,1
1080,8
+24,9
2010
1200
4.3
1000
-6.1
1200,0
+ 11,0
3.6-jadvaldan ko'rinib turibdiki, mahsulot ishlab chiqarish hajmi 
ocsish, ishchilar soni esa kamayish tendensiyasiga ega. Bu o ‘sish va 
kamav ish mehnat unumdorligining bazis yilga nisbatan ortishiga sabab 
bo‘lgan.
Korxonada tegishli ko'rsatkichlami texnika, texnologiya va ishlab 
chiqarishni tashkil qilish sohasida erishilgan eng yaxshi natijalar bilan 
taqqoslash biznes samaradorligini oshirish zaxiralarini izlash g ay o ‘nalti- 
rilgan bo‘ladi. Bunda ichki korxona va korxonalararo taqqoslash b o iish i 
mumkin. Korxonaning ichida ko‘rsatkichlaming o‘rtacha darajasini 
uning alohida segmentlari yutuqlari bilan taqqoslash olib boriladi va 
ulaming muvaffaqiyati sabablari o‘rganiladi. Korxonalararo qiyosiy 
tahlil jarayonida tahlil qilinayotgan korxonaning ko‘rsatkichlari mavjud 
eng yaxshi natijalarga, xo‘jalik yuritishning bir xil boshlang'ich sha- 
roitlariga ega yetakchi korxonalar ko‘rsatkichlari bilan taqqoslanadi. 
Tahlil qilinayotgan korxonaning faoliyat natijalarini raqobatdosh korxo­
nalar ma’lumotlari bilan taqqoslash katta ahamiyat ega.
Korxonalararo taqqoslash quyidagi maqsadda olib boriladi:
• korxona va o ‘xshash korxonalardagi faoliyat natijalari qanday nis- 
batlanishini rahbarlarga ko‘rsatish;
• biznesning kuchli va kuchsiz tomonlariga rahbarlar e’tiborini jalb 
qilish;
• korxonaning faoliyat samaradorligini baholash va uning strategik 
va taktik siyosatiga tuzatishlar kiritish uchun obyektiv baho berish.
Korxonalararo qiyosiy tahlil sohasida eng so‘nggi yutuq bu -

---

benchmarking. Bu nafaqat xususiv sohaning, balki boshqa sohalardagi 
fan va amaliyot yutuqlariga asoslangan yetilib kelayotgan muammolar 
haqida oldindan ogohlantiruvchi tizimdir. U raqobatda ustunlikka eri- 
shish va uni saqlash uchun talab qilingan axborotlami olish instrumenti 
sifatida foydalaniladi.