‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

2.2. Iqtisodiy tahlilning mazmuni
Bozor munosabatlariga asoslangan iqtisodiyotda boshqaruv sub- 
yektlariga faqat axborotga ega boiishning o‘zi yetarli emas. Chunki 
xo‘jalik subyektlarida rahbar hamda mutaxassislar mavjud axborotlar 
bilan ishlashi, ular asosida to‘g ‘ri xulosalar chiqarishi va natijalardan 
ishlab chiqarish samaradorligini oshirish maqsadida foydalanishi zarur. 
Boshqarishda eng muhim maslalardan biri axborotlarni egallash va 
undan foydalana bilishdir. Demak, iqtisodiy axborotlar bilan ishlashning 
eng muhim jihatlaridan biri uni tahlil qilish ekan.
Tarkib topgan iqtisodiy munosabatlarda iqtisodiy tahlilning ikki xil 
y o ‘nalishi mavjud:
1. Korxonalar faoliyatini iqtisodiy tahlil qilish. Mazkur y o ‘nalishda 
korxonalar faoliyati iqtisodiy tahlil qilinadi. Shuning uchun u iqtisodiy 
fanlar qatoridan o'ziga xos mustaqil o ‘rin olgan.
2. Iqtisodiyotda tarmoqlar, sohalami tahlil qilish. Ushbu y o ‘nalishda 
iqtisodiyotda alohida olingan tarmoqlar, sohalar. iqtisodiy rayonlar, 
hududlar va milliy iqtisodiyotning o ‘zini talilil qilish tushuniladi. Shu 
o‘rinda aytish kerakki, iqtisodiyotda tarmoqlami, sohalami, hududlami 
tahlil qilish iqtisodiy fanlar majmuasida mustaqil o‘rin olmagan bo‘lib, u 
makroiqtisodiyot, statistika, iqtisodiy nazariya va tarmoqlar iqtisodiyoti 
kurslarida o'rganiladi.
Korxonalar faoliyatini iqtisodiy tahlil qilish alohida olingan fan 
bo‘lib quyidagi maxsus bilimlar tizimini o ‘rgatadi:
• Obyektiv iqtisodiy qonunlar va subyektiv tartibdagi omillar 
ta’sirida yuzaga kelgan iqtisodiy jarayonlar ham da ulaming o ‘zaro 
bogiiqligini tadqiq qilish.
• Biznes-rejalami ilmiy asoslash hamda uning bajarilishiga obyektiv 
baho berish.
• Ijobiy va salbiy omillami aniqlash va ulaming ta’sirlarini miqdor 
jihatdan oichash.
• Korxona rivojlanishidagi yo ‘nalish va mutanosibliklami ochib, 
ulardagi foydalamlmagan tashqi va ichki imkoniyatlami aniqlab berish.
• Tajribalami umumlashtirish asosida maqbul boshqaruv qarorlarini 
qabul qilish.

---

T a’kidlab o‘tilgan elemetlar iqtisodiy tahlil fanining mazmunini 
tashkil etadi.