‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Iqtisodiy tahlil prinsiplari
№
P rinsiplar
M azm uni
1.
Aniqlik
Tahlil aniq ma’lumotlar asosida amalga oshirilgani uchun uning 
natijasi ham aniq miqdorlarda ifodalanilishi kerak.
2.
Komplekslilik
Obyektiv baho berish maqsadida iqtisodiy voqeliklar har tomonlama 
o'rganilishi zarur.
3.
Tizimlilik
Tahlil etilayotgan obyekt alohida, bir butun tizim yoki tizimning 
elementi deb qaraladi Lekin ular boshqa iqtisodiy voqeliklar bilan 
ma’lum bir tartib asosida bog'langanligi doimo e ’tiborda bo'ladi.
4.
Davriylik
Belgilangan muddatlarda (rasmiy yoki ichki ehtiyojga ko‘ra) 
xo'jalik faoliyati to'g'risidagi m a’lumotlarning shakllantirilish 
zaruriyati mavjudligi. Bu bilan iqtisodiy ko'rsatkichlar muayyan 
vaqt oralig'ida (yil, chorak, oy, dekada, kun va hokazo) 
foydalanuvchilarga taqdim etiladi. Demak, tahlil belgilangan davr 
oralig larida uzliksiz o'tkazilishi shart.
5.
Ishonchlilik
Olingan ma’lumotlarda xato yo'qligi va haqqoniy ekanligi, realligi 
asoslanadi.
6.
Obyektivligi
Asoslangan xulosalar ishlab chiqish uchun voqeliklar tanqidiy 
hamda xolislik bilan o'rganiladi
7.
Natijaviylik
Faoliyat samaradorligini oshirish maqsadlarida foydalanishda tahlil 
natijalarining yaroqliligini ta’minlash.
8.
Tejamlilik
Tahlil uchun sarflangan xarajatlar uni amalga oshirish natijasida 
erishiladigan iqtisodiy samaradan keskin kam bo'lishi zarur.
9.
Taqqoslanuvchanlik
Ko'rsatkichlarni taqqoslashda, ya’ni ulami bir asosli tarzda 
shakllantirilganligi uchun turli davrlar va boshqa korxonalar 
faoliyati to‘g‘risidagi aynan shunday ma’lumotlar bilan qiyosiy 
o'rganish imkoniyati mavjudliligi.
10. Betarallilik
Axborotdan foydalanuvchilar bir guruhining zarari hisobiga boshqa 
guruhlar manfaatlarini qondirishning o'rinsizligi.
11. Hisobga olish
Daromad va xarajatlaming yuzaga chiqish vaqti, o'm i va markazlari 
bo'yicha hisobga olinishi.
12. Uzluksizlik
Korxona xo'jalik faoliyati ynzasidan barcha jarayonlarni o'z 
yakuniga qadar hisobda uzluksiz aks ettirilishi
13. Ilmiylik
Tahlil o'tkazish davrida ilmiy asoslangan usul va uslublardan 
foydalanish shartligi
14.
Tezkorlik va o ‘z 
vaqtidalilik
Tahlil o 'z vaqtida hamda tezkor o'tkazilishi lozun. Kechikib o 't- 
kazilgan tahlil natijalari o 'z samarasini yo'qotishi mumkin.
15. Boshqa prinsiplar
Iqtisodiy tahlilni o‘z prinsiplari asosida amalga oshirish fan vazi- 
falarining obyektiv bajarilishini ta ’minlaydi.