Tabiiy potensial — tabiiy resurslar miqdori va sifati, tabiiy
sharoit, iqlim, relyef, ob-havo sharoiti. Tabiiy potensial
cheklangan va notekis joylashgan bo‘ladi. Tabiiy potensialni
yer, suv zaxiralari, o ‘rmon va yerosti boyliklari, suv boyliklari,
iqlim qulayliklari tashkil etadi. Ular iqtisodiyotga ko‘maklashuvi
yoki unga qiyinchilik tug‘dirishi mumkin. Ammo tabiiy resurs
lar yaratgan to ‘siqlarni ilmiy va texnikaviy potensial bartaraf
etishi mumkin. Masalan, Yaponiya tabiiy resurslari kamyobligini
yuksak texnika-texnologiya potensiali vositasida ortig'i bilan
qoplaydi.
Iqtisodiy potensial unsurlari birgalikda amal qilib, bir-biridagi
yetishmovchilikni to'ldira oladi.
Ularning samarali amal qilishi uchun jamiyatdagi iqtisodiy
sharoit ulardan to‘laroq foydalanish yuzasidan
ham manfaat- dorlik, ham javobgarlikni yuzaga keltirishi zarur. Iqtisodiy
potensialning o‘sishini va samarali ishlashini ta’minlovchi kuch —
bu erkin bozor mexanizmidir. Tayanch iboralar: • boylik; • milliy boylik; • moddiy buyumlashgan boylik; • nomoddiy boylik; • tabiiy boylik; • iqtisodiy potensial; • mehnat potensiali; • ilm-ma ’rifat potensiali; • tabiiy potensial. Nazorat savollari 1. Boylik va milliy boylik tushunchalari о ‘rtasida qanday farq bor? 2. Milliy boylik tarkibiga nimalar kiradi? 1
R.X. Shodiyev, E .R Maxmudov. Jahon iqtisodiyoti. — Т.: 2005-yil. 120-bet.
46
3. Moddiy buyumlashgan boylik deganda nimani lushunasiz? 4. Nomoddiy boylik tarkibiga nimalar kiradi? 5. Tabiiy boylik tarkibiga-chi? 6. Iqtisodiy rivojlanish darajasi va milliy boylik о ‘rtasida qanday bog'liqlik bor? 7.
Iqtisodiy potensial deganda nimani tushunasiz? 8. Iqtisodiy potensial qanday unsurlardan tashkil topgan? 9. M ehnatpotensialining mohiyati nimada? 10. Ilm -m a ’rifatpotensialining mohiyati nimada? 11. Texnika-texnologiya potensialining mohiyati nimada? 12. Tabiiy potensialning mohiyati nimada?
