‘zbekist0n respublikasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Iqtisodiy rivojlanishni, aholining turmush
darajasini yaxshilashni asosiy vazifa qilib qo‘ygan har bir davlat
uning mexanizmlarini, bajarish muddatlarini oldindan belgilaydi.
230

---

Holbuki, yetti marta o ‘lchab bir marta kesgan kishi yutqazmaydi. 
Ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlari bilan 
bog'liq b o ‘lgan har qanday m uam m o pirovard natijalarni 
oldindan ko‘ra bilishni, bashorat qilishni va rejalashtirishni talab 
qiladi. 
Shunday ekan, bozor iqtisodiyoti sharoitida rejalashtirish
va prognozlashtirish o ‘z ahamiyatini yo‘qotmaydi.
Hozirgi zamon sivilizatsiyasining rivojlanish tajribasi bozor 
munosabatlari tizimini m a’muriy buyruqbozlik, byurokratik 
tizimga asoslangan jamiyatga nisbatan hayotiy faoliyatning 
barcha qirralarining samarasi yuqori bo‘lishini ko‘rsatmoqda. 
Uning sabablaridan bin bozor munosabatlari tizimiga asoslangan 
barcha davlat ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni 
davlat tomonidan
tartibga solish usullaridan keng foydalanishidadir. 
Masalan, 
Yaponiya, G ’arbiy Yevropa, Janubiy-Sharqiy Osiyo davlatlarini 
misol keltirsa bo‘ladi.
Yaponiya 
iqtisodiy o ‘sish sur’atlari yuqori bo‘lganligi tufayli 
dunyoda iqtisodiy quw ati bo‘yicha ikkinchi o‘ringa chiqib oldi. 
Yaponiyada ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning umumdavlat 
rejalari, qonun bo‘lmasa ham, iqtisodiyot tarkibining ayrim 
bo‘g‘inlarini umummillat manfaatlarini ta’minlashga safarbar 
qiladigan davlat 
dasturlari bo‘lib 
hisoblanadi. Yaponiyaning 
birinchi 1956-1960-yillarga moMjallangan «Iqtisodiy o‘z-o‘zini 
ta ’minlash 5 yillik rejasi» Yapon iqtisodining asosini tashkil 
qiladigan xususiy korxonalar ekanligidan kelib chiqdi.
Bundan keyingi tuziladigan mamlakatning sotsial-iqtisodiy 
umumdavlat rejalari Yaponiyaning