aniqlash masalasi prinsipial jihatdan hal etsa bo'ladigan masalaga aylanadi. 153
Fotoplyonka 9.30-rasm. R en tg en u suli q o ld iq kuchlanishlarni aniqlashda boshqa usullaiga nisbatan katta afzalliklarga eg a b o 'lis h ig a q ara m a sd a n , amaliyotda keng tarqalmagan. Buning sababi, qo'llaniladigan asboblaming qo'polligi va o'lchovlar tahlilining m u rak k ab ligid ir. A y n i c h o g 'd a rentgen usulining aniqlik darajasi ham nisbatan yuqori em as, nega d egan d a, p lyon k ad an o 'lch o v la r olinayotgan paytning o'zida ba’zi x a to lik la rg a y o 'l q o 'y ila d i. Va nihoyat, rentgen usuli undan foydalanishni qiyinlashtiradigan yana bir o'ziga xos jihatga ega. U ham bo'lsa shundan iboratki, rentgen nurlarining qaytarishi kristall panjara tekisliklariga nisbatan tanlash xususiyatiga ega boMganligi sababli, kristallning elastik anizotropligi masalasi paydo bo'ladi. Tekshirilayotgan obyekt umuman izotrop, uning ba’zi kristallarigina anizotrop, kuchlanishlarni hisoblashda bu ham e ’tiborga olinishi zarur, chunki qaytgan nurlar plyonkaga istalgan tekislikdan kelib tushm ay, faqatgina kristallografik yo'nalishi m os boMgan tekislikdagina yetib keladi. Shuning uchun kuchlanishlarni hisoblashda, um um an aytganda, elastik doim iylar E v a j u ning o'rtacha qiymatlaridan em as, balki kristallaming tegishli tekisliklariga xos boMgan qiymatlaridan foydalanish maqsadga muvofiq. Aytilgan qiyinchiliklami bartaraf etishga doir bir qancha ishlar qilingan, am m o bu masalani uzil-kesil hal qilingan deb
