va modellar ko'pincha ilmiy tadqiqot ishlarida o'tkaziladigan sinovlarda qo'llaniladi. Real konstruksiya, bino va inshootlam i tekshirish maqsadida o'tkaziladigan sinovlar bevosita naturaviy obyektlarning o'zida o'tkaziladi. Tajribaviy obyekt sinovlari odatda tajriba maydonlari — poligonlarda o'tkaziladi. Bunda poligondagi sharoit obyektning ekspluatatsiya sharoitiga yaqin bo'lishi talab etiladi. Sinaladigan obyektni tegishli holatda o'rnatish, unga yuk qo'yish, ma’lumotiar olish va sinov jarayonlarini boshqarish uchun tajriba stendlaridan foydalaniladi. Ilmiy-tadqiqot laboratoriyalarida o'tkaziladigan maket va model sinovlarida standartlashtirilgan jihozlardan foydalaniladi. Sinovlami boshlashdan ilgari tadqiqot maqsadi batafsil aks ettirilgan texnik topshiriqnoma (zadanis) tuziladi, ish dasturi yoziladi, texnik hujjatlar hozirlanadi. Mehnat muhofazasi va xavfsizlik texnikasi choralariga alohida e'tibor qaratilishi lozim va belgilangan tadbirlaiga sinovlaming boshidan oxirigacha 29
hech og‘ishmay amal qilinishi zarur. Keyin konstruksiya sinashga tayyorlanadi, yuk qo'yiladigan jihozlar uskunalanadi, o'lchov asboblari kompleksi taxt holatga keltiriladi. Sinov ishlari tugagach konstruksiya ko'zdan kechiriladi, o'lchash natijalari qayta ishlanadi, tahlil qilinadi va tegishli xulosalar chiqariladi. Agar tekshiruv va sinovlardan so'ng obyekt ekspluatatsiyaga topshiriladigan bo'lsa, sinovlar shunday tashkil etilishi kerakki, sinash jarayonida obyekt holatiga putur yetmasin. Shuning uchun sinov yuklarining qiymati nazorat yuki chegarasidan ortmasligi lozim. Nazorat yuki deganda obyekt uchun bezarar
