5.6-rasm. SNIISK tipidagi bolg‘a:
1 — korpus; 2 — sh k a la ; 3 — urgich; 4 — d a sta ; 5 — fik sa to r.
Bu koeffitsientlar 5.5-rasmda keltirilgan grafiklardan olinadi.
Mustahkamlikni aniqlashda aniqlik darajasini yanada oshirish uchun kerakli
boMgan izlar (chuqurchalar) quyidagi formuladan foydalanib aniqlanadi:
n = 400 [(R
- R . ) / R
]2 K \
max
m in 7 '
cp
1
’
Bu yerda: R raax, R min, R — mustahkamlik chegarasining maksimal,
minimal va o'rtacha qiymatlari;
К — olingan izlar soniga bog'liq holda aniqlanadigan koeffitsient,
(5.5-rasm, в)
Elastik sapchish, ya’ni urilib qaytish (otskok) usuli materialning elastik
xossasi bilan siqilishdagi mustahkamligi orasida bog'lanishning mavjudligiga
asoslanadi. Bu asnoda asbob yaratishning ikki tamoyili bor. Ularning biri
sinalayotgan material sirtiga prujina orqali siqilgan urgich (bayok)ning
sapchib qaytishiga, ikkinchisi material sirtiga to'g'ridan to'g'ri urilib qaytishiga
asoslanadi. Bularning birinchisi kengroq tarqalgan. Xorijda Shmidt
bolg'asidan, MDH davlatlarida, shu jumladan 0 ‘zbekistonda, KM (Kiyevskiy
metrostroy) bolg'alari va shu tipda SNIISKning tajriba zavodida ishlab
chiqarilgan bolg'alardan foydalaniladi. 5.6-rasmda SNIISK tipidagi bolg'a
tasvirlangan.
Ba’zan pistolet deb
nomlanuvchi bu asbobda
betonning mustahkamligi
aniqlanadi.
Sinovlar
armaturadan 20 mm nari
bo'lgan joylarda o'tkaziladi.
Bolg'a zarbidan paydo
bo'lgan yumaloq izning
diametri o'zaro tik ikki
yo'nalishda o'lchanadi va
o'rtacha qiymati qabul
qilinadi. Betonni sinashda
4 — sh apch a; 5 — burchak m asshtabi.
5.7-rasm. Fizdel bolg'asi:
Dostları ilə paylaş: 
