lakatdan oltin chiqib ketishidan xavfsirashga hojat yo‘q, deydi, chunki
erkin import avtomatik ravishda oltin muomalasi va baho o'zgarishini
tartibga soladi, shuning uchun iqtisodiy tanglik ta’minlanishiga yordam
berishiga Rikardoning ishonchi komil edi.
Rikardo Angliyaning tashqi aloqalari iqtisodiyotda katta mavqega ega
ekanligini alohida o‘rgandi. U birinchilardan bo‘lib ayrim tovarlami
ishlab chiqarishdangina emas, balki mamlakatlar o'rtasida ham xalqaro
mehnat taqsimoti va ixtisoslashuvning foydaliligini isbotlab berdi. Bunda
nisbiy afzallikprinsipi mavjudligini ishlab chiqdi.Bu prinsip univer-
salroq bo‘lib, A.Smitdagi mutlaq afzallik prinsip (yuqoridaberilgan)
xususiy hal sifatida qabul qilinadi. Bu prinsipga ko‘ra ayrim mamla
katlar ma’lum tovarlami ishlab chiqarishda ayrim qulayliklarga ega
bo‘ladi va kam xarajat sarf qiladi. Bunda tabiiy va iqlimiy faktorlar ham
katta rol o‘ynaydi (mutlaq ustunlik). Ma’lum tovarlami ishlab chiqarish
bu mamlakat uchun boshqa mamlakatlardagiga nisbatan qulayroq
bo'lishi mumkin. Mamlakatlardagi tabiiy, texnologik va madaniy farqlar
tufayli ishlab chiqarish xarajatlari turlicha bo'ladi.
Rikardoning 1815-yilda yozilgan
Dostları ilə paylaş: