‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BBK 65.04я73 ISBN 978-9943-13-032-6 © «IQTISOD-MOLIYA», 2007 © A
- Iqtisodiy fanlarning o‘zaro aloqadorligi
|
Razzoqov Abduxalil
Iqtisodiy ta’limotlar tarixi. Oliy ta’lim muassasalarining talabalari uchun darslik/A.A. Razzoqov, Sh. H. Tashmatov, N. T. O’rmonov; Mas’ul muhanir S.S.G‘ulomov; 0 ‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi. — Т.: Iqtisod-moliya, 2007. - 320 b. Tashmatov Sh. H., O’rmonov N. T. BBK 65.04я73 ISBN 978-9943-13-032-6 © «IQTISOD-MOLIYA», 2007 © AA. Razzoqov, Sh. H. Tashmatov, N. T. O’nnonov, 2007 MUQADDIMA «Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q», - degan edi 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, akademik I.A. Karimov. Har qanday tarixni o'rganish, awalo, hoziigi kun va kelajak uchun ahamiyatlidir. Shu nuqtayi nazardan qaraganda, iqtisodiy ta’limotlar tarixini o‘rganish katta nazariy, amaliy va tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi. Iqtisodiyot tarixi (xalq xo‘jaligi tarixi) va iqtisodiy ta’limotlar tarixi iqtisodiyot fanining faktologiya va metodologiya asoslarini ta’minlovchi va yaiatuvchi asos sifatida ahamiyatlidir. Shu sababli bu fanlar iqtisodiyot fanining ajralmas va tarkibiy qismidir1. Iqtisodiy fanlarning o‘zaro aloqadorligi Aniq - iqtisodiy fanlar, tarmoqlar iqtisodiyoti, korxonalar iqtisodiyoti, mamlakatlar iqtisodiyoti Informatsion - tahliliy, iqtisodiy - matematik usullar; statisdka xo‘jalik faoliyati tahlili UMUMIY IQTISODIY NAZARIY A Maxsus iqtisodiy shakl va tashkilotlar iqtiso diyoti, moliya; kredit; marketing tabiatdan foydalanish iqtisodiyoti va boshqalar Tarixiy - iqtisodiy fanlar, iqtisodiy ta’limotlar tarixi, iqtisodiyot tarixi 1 Общая экономическая теория (Политэкономия). Учебник. М., «Промо медиа», 1995. с. 30. Sobiq sovetlar tuzumi davrida ko‘pgina fanlar, shu jumladan, iqtisodiyot fani sinfiylik, partiyaviylik mafkurasi asosida o'rganildi, marksizm-leninizm g‘oyalari birdan-bir to'g'ri ta’Iimot deb qabul qilindi va barcha masalalar yechilgan, tarixga, uzoq o'tmishga hech qanday hojat yo‘q, degan umumiy kayfiyat yuzaga keldi. Sotsialistik va kommunistik jamiyat qurishda dasturulamal bo‘lgan mafkuraga muqobil bo‘lgan barcha fikrlar tanqidga uchradi; asosiy e’tibor markscha-lenincha iqtisodiy ta’limotni o‘rganishga, kapitalizm, bozor munosabatlarining kelajagi yo'qligini zo‘rma-zo‘raki «isbotlash»ga qaratildi. Ammo bu yo‘l tarix sinovidan o'tmadi. Hozirgi davr olimlari awalgilardan ko'ra ko‘proq biladilar, bu ob- yektiv jarayon, ammo biz ular tufayli ham ko‘p narsalami o‘rgan- ganimizni inkor qilmasligimiz shart. Mustaqil taraqqiyot yo‘liga o‘tgan o'zbekistonlik olimlar oldida ko‘pgina fanlar kabi, iqtisodiyot fani borasida ham katta ishlami amalga oshirish vazifasi turibdi. Iqtisodiyot insoniyat tarixi kabi qadimiydir. Iqtisodiyotga oid flkr, g‘oya, qarash, nazariya va ta’limotlar ham ko‘p mingyillik tarixga ega. Lekin ulaming asosiy qismi yozuv paydo boiganidan so‘ng, yozma manbalardan bizgacha yetib kelgan. Bu manbalar, ulardagi g‘oyalar, awalo, insoniyatning muqaddas mulkidir. Uni topish, o'rganish va kelajak uchun saqlash savobli bo‘lsa, ulardagi nodir fikrlami hayotga tatbiq etish ham nazariy, ham amaUy ahamiyat kasb etadi, katta tarbiyaviy ahamiyatga ega. Iqtisodiyot baynalmilal hodisa bo‘lib, uning oldida turgan vazifalar barcha xalqlar va mamlakatlar uchun bir xil, ammo ular rivojlanish davomida turlicha natijalarga erishganlar. XVIII asr oxirida klassik iqtisodiy maktab vakillari Adam Smit va David Rikardo obyektiv, ya’ni inson xohishiga bog‘liq bo‘lmagan, ammo ular tomonidan o‘rga- nilishi mumkin bo‘lgan qonunlar asosida amal qiluvchi xo'jalik tizimi to‘g‘risidagi ta’Iimot yaratdilar. Ulaming fikricha, davlatning iqtisodiy siyosati bu qonunlarga xilof bo‘lmay, aksincha, bu qonunlarga suyanishi kerak, ana shunda iqtisodiyot ravnaq topadi va aksincha. Demak, bu qonun va qonuniyatlami bilish, ulardan amaliyotda to‘g‘ri foydalanish hayot talabi bo‘lib bormoqda. Iqtisodiy ta’limotlar tarixi deyarli to‘rt ming yillik rivoji davomida bir qancha bosqichlami bosib o‘tdi. Ulaming turli yo‘nalishlari va maktablari mavjud. Hozirda 0 ‘zbekiston Respublikasidagi 60 dan ortiq oliy o‘quv yurtlarining ko‘pchiligida Yüklə Dostları ilə paylaş:
|