Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

NOTA BENE ! 
Jinoyat obyekti jinoyat qonuni bilan qo‘riqlanadigan eng ustuvor va 
ijtimoiy jihatdan muhim bo‘lgan umumlashgan holda sof ijtimoiy 
kategoriya bo‘lgan ijtimoiy munosabat bo‘lib, jinoyat sodir etilishi 
natijasida ularga zarar yetkaziladi yoki zarar yetkazilishi xavfi ostida 
qoladi. 
Jinoyat obyektining ahamiyati shundaki, u har bir jinoyatning zaruriy 
elementi bo‘lib, birinchi navbatda, aniqlanishi lozim. Tajovuz obyektisiz 
hech qanday aniq jinoyat tarkibi mavjud bo‘lmaydi. Jinoyat obyektini 
to‘g‘ri aniqlash qilmishni to‘g‘ri kvalifikatsiya qilish va jinoyat tarkibini 
aniqlashda muhim ahamiyat kasb etadi, shuningdek, jinoiy qilmishlarni 
ma’muriy huquqbuzarliklardan farqlash imkoniyatini beradi. 
Jinoyat obyekti haqiqatan zarar yetkaziladigan yoki zarar yetkazilishi 
mumkin bo‘lgan ijtimoiy munosabatni aniqlashga, ya’ni jinoyatning 
ijtimoiy xavflilik darajasi va xususiyatini aniqlashga yordam beradi. 
Bundan tashqari, jinoyat obyekti alomatlariga qarab JKning Maxsus qismi 
ishlab chiqilgan. Shunga binoan, jinoyat qonunchiligini kodifikatsiya 
qilishda jinoyat obyektining o‘rnini baholamaslik mumkin emas. 
2-§. Jinoyat obyektining turlari 
Jinoyat huquqi nazariyasida jinoyat obyektini ikki xil tasniflash 
mumkin: hajmiga ko‘ra, tarkibidagi elementlarning o‘xshashligiga ko‘ra 
va funksional xususiyatlariga ko‘ra. Shartli ravishda ularni vertikalligiga 
ko‘ra va gorizontalligiga ko‘ra tasniflash deb atash mumkin. 
Vertikalligiga ko‘ra jinoyat obyekti umumiy, maxsus, turdosh va 
bevosita obyektlarga bo‘linadi. 
149 

---

NOTA BENE ! 
Umumiy obyekt deganda, jinoyat qonuni bilan qo‘riqlanadigan barcha 
ijtimoiy munosabatlar majmui tushuniladi. 
Bu majmua JK 2-moddasida nazarda tutilgan bo‘lib, ular shaxs, 
uning huquq va erkinliklari, jamiyat va davlat manfaatlari, mulkchilik, 
tabiiy muhit, tinchlik va insoniyat xavfsizligi va boshqalardir. Ularning 
jamiyat tomonidan qimmatli va ahamiyatli ijtimoiy munosabat sifatida 
baholanganligi ularni birlashtirib turadi. Shuning uchun jinoiy 
javobgarlikka tortish tahdidi bilan jinoyat qonuni tomonidan qo‘riqlanadi. 
Umumiy 
obyekt 
huquqni tatbiq etuvchiga jinoyatni boshqa 
huquqbuzarliklardan (masalan, ma’muriy, intizomiy va boshqalar) u yoki 
bu ijtimoiy munosabatning muhimlilik darajasidan kelib chiqqan holda 
ajratish imkoniyatini beradi. 
Umumiy obyekt – alohida olingan va barcha jinoyatlar qaratilgan 
ijtimoiy munosabatlardir.