Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

JK 16-moddasidagi jinoiy javobgarlikning konstruksiyasini ko‘rib 
chiqa turib, uni aniqlashning eng muhim jihati bu huquqiy oqibatdir, deb 
aytish mumkin. Ana shu oqibatgina jinoiy javobgarlikning mohiyati va 
xarakterini ifodalaydi. Jinoyat-huquqiy munosabatlarning muhim belgisi 
hisoblangan jinoiy javobgarlik jinoyat-huquqiy taqiqlar va normalarning 
buzilishi oqibatidir.
NOTA BENE ! 
Jinoiy javobgarlik – bu jinoyat sodir etgan shaxsning belgilangan 
tartibga ko‘ra, huquqlari cheklanishi, davlat nomidan sudlangan bo‘lishi va 
jazo hamda boshqa huquqiy ta’sir choralarini o‘tashga bo‘lgan 
majburiyatidir. Javobgarlikning asosi JK Maxsus qismi moddalarida 
nazarda tutilgan jinoyat tarkibi alomatlari mavjud bo‘lgan qilmishni sodir 
etish hisoblanadi. 
Jinoiy javobgarlik natijasida kelib chiqadigan huquqiy oqibatlarning 
elementlari quyidagilardan iborat: 
130 

---

1) ijtimoiy xavfli qilmishni sodir etganlikda sudlanganlikning vujudga 
kelishi; 
2) aybdor shaxsga nisbatan jazo yoki boshqa ta’sir chorasi 
qo‘llanilishi; 
3) sodir etilgan ijtimoiy xavfli qilmishni sud hukmi bilan baholash 
natijasida ma’lum bir huquqiy oqibatlar kelib chiqishi. Boshqacha so‘zlar 
bilan aytganda, faqatgina sud ayrim bir shaxsni jinoiy javobgarlikka 
tortishi mumkin, javobgarlikning boshqa turlari esa (ma’muriy, intizomiy) 
davlat hokimiyatining nosudlov organlari tomonidan qo‘llanilishi va ushbu 
organlarning faoliyati natijasi bo‘lishi mumkin. 
Jinoiy javobgarlik aybdor shaxsga sud tomonidan belgilangan ma’lum 
jazo choralari bilan chegaralanmaydi. Jinoiy javobgarlik shaxs 
sudlanishida, ya’ni ijtimoiy xavfli qilmish sodir etishda aybdor deb topish, 
unga jazo chorasi belgilash va shu jazo chorasini ijro etish jarayonlarining 
birligida ifodalanadi.