Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги

uchinchi bosqichiga
xos xususiyatdir. 
Agarda oraliq balansini belgilash chog`ida tugatiluvchi korxonaning 
mol-mulki yetarli emasligi aniqlansa, bunday yuridik shaxs faqat 
bankrotlik yo`li bilan tugatiladi. Bankrotlik chora-tadbirlari majmuasi 
barcha tijorat va notijorat tashkilotlari uchun tadbiq etilishi mumkin. 
Tugatish jarayoni olib borilayotgan vaqtda ham, tugatish komissiyasi yoki 
tugatuvchi tomonidan yuridik shaxsning nochorligi (bankrotligi) aniqlansa, 
unga nisbatan bankrot bo`lganlikka doir ish yuritishni qo`zg`atishga asos 
bo`ladi. Uning tugatilish jarayonida ekanligi ish yuritishni qo`zg`atishga 
to`sqinlik qila olmaydi. Bankrotlikka uchragan xo`jalik yurituvchi 
subyektlarni tugatish tartibi va xususiyatlari O`zbekiston Respublikasining 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2003 yil 24 aprelda qabul qilingan "Bankrotlik to`g`risida”gi (yangi 
tahrirdagi) qonuni bilan belgilanadi. Ushbu qonunning 4-moddasiga ko`ra 
qarzdorning pul majburiyatlari buyicha kreditorlar talablarini qondirishga 
va (yoki) majburiy to`lovlar bo`yicha o`z majburiyatini bajarishga qodir 
emasligi, agar tegishli majburiyatlar va (yoki) to`lovlar majburiyati yuzaga 
kelgan kundan etiboran uch oy davomida qarzdor tomonidan bajarilmagan 
bo`lsa, uning bankrotlik alomatlari deb etirof etiladi.
Keyingi 
to`rtinchi bosqichda
tugatish komissiyasi oraliq tugatish 
balansiga binoan to`lovlarni tayyorlaydi. Kreditorlarni talablarini qondirish 
navbati O`zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 56-moddasida 
belgilangan bo`lib, birinchi navbatda, fuqarolarning mehnatga oid huquqiy 
munosabatlardan kelib chiqadigan talablari qondiriladi. Mazkur qoidani 
belgilashda mamlakatimizda fuqarolar mehnatini muhofaza qilish va 
Mehnat kodeksi normalari inobatga olingan
1
. Ikkinchi navbatda 
alimentlarni undirishdan va mualliflik shartnomalari bo`yicha mukofot 
to`lash haqidagi talablar, uchinchi navbatda esa tugatilayotgan yuridik 
shaxs javobgar bo`lgan fuqarolarning hayotiga va sog`lig`iga zarar 
yetkazilganligi uchun berilgan talablari tegishli vaqtbay to`lovlarni 
kapitallashtirish yo`li bilan qanoatlantiriladi. Mana shunday hayot va 
sog`liqqa yetkazilgan zarar uchun belgilangan tartibda javobgar deb 
topilgan yuridik shaxs tugatilgan taqdirda, tegishli to`lovlar ularni qonun 
hujjatlarida belgilangan qoidalarga ko`ra jabrlanuvchiga to`lash uchun 
kapitallashtirilishi lozim. Tugatilayotgan yuridik shaxsning mol-mulki 
yo`qligi yoki yetarli emasligi sababli to`lovlarni kapitallashtirish mumkin 
bo`lmagan hollarda, belgilangan summalar jabrlanuvchiga davlat 
tomonidan qonunda nazarda tutilgan tartibda to`lanadi. Har bir navbatdagi 
talab oldingi navbatdagi talablar qanoatlantirilgandan so`ng amalga 
oshiriladi. 
Boshqa kreditorlarning talablari qonun hujjatlarida nazarda tutilgan 
tartibda qanoatlantiriladi (O`zR FK 56-modda). Biz yuqorida qayd etib 
o`tgan fuqarolarning talablari to`liq qondirilgandan keyin, qolgan mol-
mulk quyidagi tartibda taqsimlanadi: birinchidan, shu mol-mulk 
qiymatidan sud qarorida kimning talabi birinchi bo`lib qondirilishi 
ko`rsatilgan bo`lsa, shu kreditorlarning qarzlari to`lanadi; ikkinchidan, 
1
Чунoнчи, Гeрмaния фуқaрoлик қoнунчилигидa ҳaм юридик шaxс тугaтилaѐтгaндa, биринчи нaвбaтдa 
фуқaрoлaрнинг мeҳнaт oид мунoсaбaтлaридaн кeлиб чиқaдигaн тaлaблaри қoндирилaди. Сўнгрa сoлиқ ҳуқуқий 
мунoсaбaтлaрдaн кeлиб чиқaдигaн тaлaблaр қoндирилaди. Қaрaнг: Германское право. Част ИИ. Германское 
торговое уложение и другие закони. -М. 1996. С 389. 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qolgan mol-mulk qiymatidan talabnoma taqdim etish muddati o`tib 
ketgandan so`ng, berilgan talablar qondirilishi mumkin.
Barcha 
kreditorlar 
bilan 
hisob 
kitob 
ishlari 
nihoyasiga 
yetkazilgandan so`ng,