Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги

Sud sanatsiyasi
– xo`jalik sudi tomonidan qarzdor yuridik shaxsga 
nisbatan uning to`lov qobiliyatini tiklash hamda kreditorlar oldidagi 
qarzini uzish maqsadida qarzdorning ishlarini boshqarish vakolatlarini 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

sanatsiya qiluvchi boshqaruvchiga o`tkazmagan holda qo`llaniladigan 
bankrotlik taomilidir. 
Kuzatuv jarayonida qarzdor, qarzdor muassislari (ish-tirokchilari) 
yoki qarzdor mol-mulkining egasi, shuningdek uchinchi shaxs (shaxslar) 
sud sanatsiyasini joriy etish haqidagi iltimosnoma bilan kreditorlar 
yig`ilishiga yoxud bevosita xo`jalik sudiga murojaat qilishga haqli. 
Qarzdorning sud sanatsiyasini joriy etish haqidagi iltimosnomasiga 
sud sanatsiyasining taklif qilinayotgan muddati va qarzni uzish jadvali 
ko`rsatilgan holda qarz-dorning sud sanatsiyasi rejasi ilova qilinmog`i 
lozim. 
Xo`jalik sudi tomonidan sud sanatsiyasi joriy etish to`g`risida ajrim 
chiqariladi. Unda sud sanatsiyasining mud-dati, sud tomonidan 
tasdiqlangan qarzni uzish jadvali, majburiyatlarni bajarish taminotini 
bergan shaxslar haqidagi, bunday taminotning miqdori va shakllari, sa-
nasiya qiluvchi boshqaruvchini tayinlash va unga to`lanadigan haq miqdori 
haqidagi malumotlar bo`lishi lozim. 
Mazkur ajrim ustidan shikoyat (protest) berilishi mumkin. 
Sud sanatsiyasi ko`pi bilan yigirma to`rt oylik muddatga joriy etiladi, 
bu muddat majburiyatlarni bajarish ta-minotini bergan shaxslar 
kreditorlarning talablarini qondirish uchun xo`jalik sudi tomonidan ko`pi 
bilan olti oyga uzaytirilishi mumkin. 
Sud sanatsiyasi joriy etish qonunda belgilangan qu-yidagi oqibatlarga 
olib keladi:
kreditorlarning talablarini taminlash yuzasidan ilgari qabul qilingan 
choralar bekor qilinadi;
Qarzdorning mol-mulkini xatlash va qarzdorga nis-batan uning 
o`ziga tegishli mol-mulkni tasarruf etish borasidagi vakolatlarini 
boshqacha tarzda cheklovlar faqat bankrotlik taomili doirasida joriy etilishi 
mumkin; 
sud sanatsiyasi paytida yuzaga kelgan pul majbu-riyatlarini va 
majburiy to`lovlar bo`yicha majburiyatni bajarmaganlik yoki lozim 
darajada bajarmaganlik uchun neustoyka va boshqa iqtisodiy sanksiyalar, 
to`lanishi lozim bo`ladigan foizlar qo`llanilmaydi. 
Sud sanatsiyasi joriy etilganda kuzatuvdagi singari qarzdor va uning 
boshqaruv organlari qonunda belgilangan ayrim bitimlarni tuzishga va 
boshqa harakatlarni qi-lishga haqli emas. 
Sud sanatsiyasi joriy qilinganda xo`jalik sudi to-monidan sanatsiya 
qiluvchi boshqaruvchi tayinlanadi. 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Sanasiya qiluvchi boshqaruvchining huquqlari va maj-buriyatlari 
qonun hujjatlarida belgilangan. 
Sud sanatsiyasi muddatidan ilgari tamomlanishi yoki tugatilishi 
mumkin. Ular bir-biridan farq qiladi. Kreditorlarning qarzni uzish 
jadvalida nazarda tutilgan barcha talablari sud sanatsiyasining belgilangan 
muddati o`tishidan oldin qarzdor tomonidan qanoatlantirilganda 
qarzdorning rahbari sud sanatsiyasi muddatidan ilgari tamomlanganligi 
haqida xo`jalik sudiga hisobot taqdim etadi. Xo`jalik sudi mazkur 
hisobotni va kreditorlarning shikoyatlarini ko`rib chiqib, - agar uzilmagan 
qarz qol-maganligi aniqlangan, kreditorlarning shikoyatlari esa asossiz deb 
topilgan bo`lsa, qarzdor rahbarining hiso-botini tasdiqlaydi va bankrotlik 
to`g`risidagi ish yuri-tishni to`xtatadi; - agar uzilmagan qarz borligini aniq-
lagan va kreditorlarning shikoyatlari asosli deb topilgan bo`lsa, qarzdor 
rahbarining hisobotini tasdiqlashni rad etadi hamda bular haqida shikoyat 
(protest) qilinishi mumkin bo`lgan ajrim chiqaradi. 
Sud sanatsiyasini muddatidan ilgari tugatish uchun esa quyidagilar 
asos bo`ladi: kreditorlar talablarini qanoat-lantirishning qarzni uzish 
jadvalida belgilangan mud-datlari sud sanatsiyasi jarayonida qarzdor 
tomonidan bir necha marta yoki bir marta jiddiy ravishda (bir oydan ortiq 
muddatga) buzilganligi; qarzdor qarzni uzish jadvalini bajarishga qodir 
emasligidan dalolat beruvchi holat-larning mavjudligi. Xo`jalik sudiga sud 
sanatsiyasini muddatidan ilgari tugatib, tashqi boshqaruvni joriy etish yoki 
qarzdorni bankrot deb topish va tugatishga doir ish yuritishni boshlash 
haqida iltimosnoma bilan kreditorlar yig`ilishi murojaat qilishi mumkin. 
Sud sanatsiyasi, shuningdek belgilangan muddat tugashi munosabati 
bilan ham tamomlanadi. Sud sanatsiyasining tamomlanishi to`g`risidagi 
masala sud majlisida ko`rib chiqiladi va bu haqda xo`jalik sudining tegishli 
sud huj-jati qabul qilinadi. 
Bankrotlik to`g`risidagi qonunda majburiyatlarning taminot bergan 
shaxslar 
tomonidan 
bajarilishi, 
tami-notdan 
kelib 
chiqadigan 
majburiyatlarni bajarish yakunlari to`g`risidagi hisobot hamda taminot 
bergan shaxslarning majburiyatlarni bajarmasligi oqibatlari ham batafsil 
yoritilgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---