Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
identifikatsiyalashning
yangi vositalari yaratilgan bo‘lib, shartnomada elektron to‘lov vositalari, kadrlar, parollar va hisob varaqda turgan pul mablag‘larini tasarruf etish huquqini tasdiqlaydigan boshqa axborot tashuvchi vositalardan foydalanish ko‘zda tutilishi mumkin. Qonunchilikda yuridik shaxsga hisobvaraq ochish uchun majburiy bo‘lgan boshqa hujjatlar belgilangan. Mijoz tomonidan hisobvaraq ochish to‘g‘risida ariza berish oferta (shartnoma tuzish uchun taklif) bo‘lib, bank rahbarining bunga ruxsat berish to‘g‘risidagi yozuvi aksept (shartnoma tuzishga rozilik)dir. Bank hisobvaraqni ochishni rad etishga haqli emas, ana shunday rad etishga bank xizmati ko‘rsatishga qabul qilish imkoniyati yo‘qligi sabab bo‘lgan hollar bundan mustasno (FK, 775-modda). Bankka hisobvaraq ochish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar to‘plami (paketi)ni taqdim etgan va asossiz rad javobi olgan har qanday shaxs FKning 377-moddasi 6 qismida belgilangan tartibda uni tuzishdan bosh tortsa, ikkinchi taraf uni shartnoma tuzishga majbur qilish talabi bilan sudga murojaat qilishga haqli. Bundan tashqari, mijoz bankidan 397 shartnoma tuzishdan asossiz ravishda bosh tortib, unga yetkazilgan zarar o‘rnini qoplashni talab qilishga haqli. Bank hisobvarag‘i shartnomasini tuzish amaliyotida ikki usul: bankning standart blankasida yagona hujjat tuzish va uni imzolash; bank rahbarining ruxsat imzosini qo‘yish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Shartnoma tuzish tegishli hisobvaraqni ochishni taqozo etadi. Bank hisobvarag‘i shartnomasini bekor qilish nafaqat umumiy qoidalarga asosan, balki bir tomonlama ham amalga oshiriladi. Bank hisobvarag‘i shartnomasi mijozning arizasiga muvofiq istalgan vaqtda bekor qilinishi mumkin. Bankning talabiga ko‘ra, bank hisob varag‘i shartnomasi qonunda belgilangan quyidagi ikki muayyan holda sud tomonidan bekor qilinishi mumkin. mijozning hisobvarag‘ida saqlanayotgan pul mablag‘lari summasi bank qoidalariga mos kelmasa yoki shartnomada ko‘zda tutilgan eng kam miqdoridan oz bo‘lsa, agar bunday summa bank bu haqda ogohlantirgan kundan boshlab bir oyda tiklanmasa; agar shartnomada boshqa muddat nazarda tutilgan bo‘lmasa, ushbu hisobvaraq bo‘yicha bir yil davomida operatsiyalar qilinmagan bo‘lsa, hisobvaraqdagi pul mablag‘larining qoldig‘i mijozning tegishli yozma arizasi olinganidan keyin kechi bilan etti kun ichida mijozga beriladi yoki uning ko‘rsatmasiga muvofiq boshqa hisobvaraqqa o‘tkaziladi. Bank hisobvarag‘i shartnomasi yuridik shaxs qayta tashkil etilganida o‘zgartiriladi, bunda hisobvaraq qayta rasmiylashtiriladi. Bank hisobvarag‘i shartnomasi yuridik shaxs tugatilgan yoki mijoz fuqaro vafot etgan taqdirda tugatiladi. Shartnomani buzish yoki to‘xtatish mijoz hisobvarag‘ini yopish bilan tugallanadi. [252]. Bank hisobvarag‘i shartnomasi mazmunini bank bilan mijozning hisobvaraqlari huquq va majburiyatlari tashkil etadi. Bankning asosiy majburiyatlari quyidagilardan iborat: Mijoz uchun bank qonunda, qonunga muvofiq belgilab qo‘yilgan bank qoidalarida va bank amaliyotida qo‘llanadigan ish muomalasi odatlarida ushbu turdagi hisobvaraqlar uchun belgilab qo‘yilgan operatsiyalarni amalga oshirishi shart (FK, 777-modda). Bank sirini saqlashi shart. Bank mijozning topshirig‘i bo‘yicha mijozga tushgan pul mablag‘larini qabul qiladi va hisobvaraqqa kiritadi, mijozning mablag‘larini hisobvaraqdan o‘tkazish, naqd pullarni hisob 398 varaqdan berish to‘g‘risidagi farmoyishlarni bajaradi. Bank mijoz pul mablag‘laridan foydalanish yo‘llarini nazorat etish va mijozning o‘z ixtiyoriga ko‘ra pul mablag‘larini tasarruf etish huquqini qonunda yoki shartnomada ko‘zda tutilgan ravishda cheklashga haqli emas. Mijoz bankka hisob-kitoblarni amalga oshirish, pul mablag‘larini depozitga o‘tkazish, hisobvaraqdan chiqarish to‘g‘risida ko‘rsatma beradi. Mijoz hisobvarag‘i bo‘yicha operatsiyalar belgilangan muddatlarda amalga oshiriladi (FK, 778-modda). Bank tegishli to‘lov hujjati bankka tushgan kunning ertasidan kechiktirilmasdan tushgan pul mablag‘larini hisobvaraqqa kiritib qo‘yishi shart. Tegishli hisob-kitob hujjati kelib tushgan kunning ertasidan kechiktirilmasdan bank mablag‘larini hisobdan chiqarish yoki hisob-kitob hujjatlarini boshqa bankka jo‘natish yo‘li bilan mijozning topshiriqnomasini bajara boshlashi kerak. Mijozning hisobvaraqdan mablag‘larni berish to‘g‘risidagi farmoyishlari ham xuddi shunday muddatlarda bajarilishi kerak. Agar mijoz hisobvarag‘ida pul mablag‘lari mavjud bo‘lmasa, bank uning topshirig‘ini bajarmasligi lozim. Ammo bank hisobvarag‘i shartnomasida hisobvarag‘ida pul mablag‘lari yo‘q bo‘lgan taqdirda ham to‘lovlarni amalga oshirish ko‘zda tutilgan bo‘lishi mumkin. Bu holda bank mijozga kredit beryapti, deb hisoblanadi. Mijozning bank oldidagi qarzi vujudga keladi va bu holda bank bilan mijoz o‘rtasidagi munosabatlarga qarz va kredit to‘g‘risidagi qoidalar qo‘llaniladi (FK, 779-modda). Bank hisobvarag‘i va bank omonati, hisobvaraq bo‘yicha operatsiyalar hamda mijoz haqidagi ma’lumotlar sir saqlanishini kafolatlaydi. Bank sirini tashkil etuvchi ma’lumotlar faqat mijozlarning o‘zlariga yoki ularning vakillariga berilishi mumkin (FK, 786-modda). Ma’lumotlar faqat sud va sud xo‘jaliklariga (sudyalarga), davlat soliq xizmat idoralariga, bojxona idoralariga va surishtiruv, tergov organlariga prokurorning roziligi bilan berilishi mumkin. Mijoz fuqaro hisobvarag‘idan ma’lumotlar u vafot etgan taqdirda merosxo‘rlariga, shuningdek, notarius va konsulxona muassasalariga beriladi. Bank sirini tashkil etuvchi ma’lumotlar bank tomonidan oshkor qilingan taqdirda huquqlari buzilgan, mijoz keltirilgan zararning o‘rnini qoplashni bankdan talab qilishga haqli (FK, 786-modda). Xuddi shunday javobgarlik bank sirini oshkor qilgan bank xodimlari zimmasiga ham yuklatiladi (FK, 798-modda). 399 Mijoz hisobvaraq bo‘yicha operatsiyalarni amalga oshirish vaqtida bank qoidalariga rioya qilish va (agar bank hisob varag‘i shartnomasida ko‘zda tutilgan bo‘lsa) hisob varaq bo‘yicha operatsiyalarni amalga oshirish bo‘yicha bank xarajatlarini to‘lashi lozim. Faqat mijozning farmoyishiga asosan bank pul mablag‘larini hisobvaraqdan o‘chiradi (qonunda, shartnomada ko‘zda tutilgan va sud qarori bilan amalga oshirilgan hollar bundan mustasno). Agar mijozning hisobvarag‘idan mablag‘larni o‘chirish qonunga asosan amalga oshirilayotgan bo‘lsa, uni so‘zsiz (nizosiz) hisobvaraqdan Yüklə 1,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|