Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

ochiq kalitli kriptografiya
ommaviylashgan.
Bu degani elektron raqamli izmodan foydalanish. Ma’lumotning muhofazasini 
samarali vositalarini joriy etish uchun qaysi daraja mosligi hali aniq emas. Qayd 
etish joizki, ruxsat etilmagan kirishdan ma’lumotni himoya qilishning taklif 
etilayotgan variantlari ichida ulardan bittasini shubhasiz afzal ko’rish mumkin 
342

---

emas. To’lovlarni himoya qilishning eng yaxshi vositasini muayyan vaziyatda
mutaxassislar tanlashlari kerak.
 
Yuridik ta’minot. 
Elektron biznes va savdoni tashkil qilish birinchidan,
an’anaviy yuridik me’yorlar va qoidalarni qo’llashga asoslanishi, ikkinchidan, 
yangi ixtisoslashgan huquqiy institutlar va taomillarni ishlab chiqishni ko’zda 
tutmog’i lozim. Bundan tashqari, qonunchilikni muvofiqlashtirish, shuningdek turli 
mamlakatlarda qo’llanadigan qoidalar va taomillarni soddalashtirish dolzarb 
hisoblanadi. Bular biznes va davlat hokimiyatining tegishli to`zilmalarini nafaqat 
bitta mamlakat doirasida, balki jahon miqyosida yaqin hamkorlik olib borishini 
ko’zda tutadi. 
Eng muhim tamoyillardan biriga ko’ra, shartnomani imzolagan tomonlar
(masalan, oldi-sotdi bitimini) bu shartnoma elektron usulda tuzilgani ucho`ngina
uning qonuniyligi va ishonchliligini shubha ostiga qo’yishga haqli emaslar. Ushbu 
tamoyilni hamma vaqt ham qo’llash imkoni bo’lmaydi. Xususan, bunday 
bitimning qoidalari sud muhokamasida har doim ham yuridik kuchga ega 
bo’lmaydilar. 
Buning sababi shundaki, mazkur vaziyatda barcha mavjud shartlarni o’z 
ichiga olgan, qog’ozda tuzilgan va tomonlarning imzolari bilan tasdiqlangan, 
an’anaviy yozma shartnoma talab etiladi. Natijada elektron biznes ko’pincha milliy 
qonunning umum majburiy qoidalari oqibatida paydo bo’ladigan huquqiy 
to’siqlarni bosib o’tolmaydi. Mazkur to’siqni engish maqsadida va elektron 
biznesni normal faoliyat ko’rsatishi uchun Birlashgan Millatlar Tashkilotining 
huquq va halqaro savdo bo’yicha komissiyasi (YuNISTRAL) tomonidan 1996 
yilda qoidalarni majmui – “Elektron biznes haqida”gi Namunaviy qonun ishlab 
chiqilgan.