Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

RETRIEVAL
– bu so’rov orqali sistemada saqlovchi xabar nusxasini 
yuboradi. 
REPORTS 
– turli schyot turlarini olish imkonini beradi.
Sistemali xabar oliy mavqega ega, chunki unda shunday xabarlar borki, ular 
tizimni ishlatish ya’ni funktsiyalash imkonini beradi.
Kategoriya n
– umumiy guruh xabari. Umumiy guruhdagi xabarlar 1-9 
bo’lgan kategoriyalarda ishlatish mumkin. Umumiy guruh kodi ngM shaklida 
bo’ladi. Bu erda n – kerak bo’lgan kategoriya nomeri bilan almashtiriladi;
g – xabarlarning o’ziga xos harakterini ko’rsatadigan kategoriyalar.
M – xabarning konkret turini aniqlaydi.
Kategoriya 1
– mijoz jo’natmalari va cheklari. Bu kategoriya xabarlari pul 
va o`nga oid xabarlar bilan bog’liq.
Kategoriya turlari 
0 kategoriya
– sistemali xabar. 
1-kategoriya
– mijoz jo’natmalari va cheklari. 
U o’z navbatida: 
1) Mijoz jo’natmalariga 
2) Chek xabarnomalariga bo’linadi. 
2-kategoriya
– moliyaviy tashkilotlarning jo’natmalari (to’lovlari). 
U o’z navbatida: 
329

---

1. Bank jo’natmalariga. 
2. Olinganlik to’g’risidagi xabarnomaga bo’linadi. 
3-kategoriya
– valyuta operatsiyalari. 
U o’z navbatida: 
1. Valyuta ayirboshlash va valyuta aktsioniga; 
2. Ssuda va depozit shartnomalariga; 
3. Ssuda depozit shartnomalari, u shartnomalari, u xabarnoma yoki 
talabnomalarni nazarda tutadi; 
4. Kelajakda foiz stavkalari to’g’risidagi kelishuv. 
5. Ssuda – depozit shartnomasi bo’yicha to’lov foiz. 
6. Foiz to’lovlarini ayirboshlashlarga bo’linadi. 
4-kategoriya 
– inkasso va naqd bo’yicha hujjatlar. 
U o’z navbatida: 
I. To’lov to’g’risidagi xabarnoma. 
II. Tasdiqlanganlik. 
III. So’rov. 
IV. Naqd bo’yicha hujjatlarga bo’linadi. 
5-kategoriya
– qimmatbaho qog’ozlar. 
1. Sotib olish topshirig’i. 
2. Xabarnomalar / sotib olish va sotishga oid tasdiq. 
3. Harakat tasdig’i. 
4. Korporatsiya faoliyati, tasdiq, tanqid. 
5. Blyuten va investitsiyani boshqarish.