Ўзбекистон республикаси олий ва

p
Es = Q1 : P1 ; yoki Q1 : Q0 ;
Q0 P0 P1 : P0

Taklif elastikligiga ta’sir etuvchi omillar guruhi bo’yicha misollar keltira olasizmi?

Javoblar:
Asosiy tayanch tushunchalar:
1b), 2g), 3v), 4d), 5e), 6j), 7yo), 8z), 9)a, 10m), 11y), 12l), 13k), 14i).


Masala va mashqlar:
1. O’tgan yili 5 mln. so’m bu yilgi 6 mln. so’mga to’g’ri keladi. 5 x 120 = 6 mln. so’m. Yil davomida eskirganini hisobga olsak, aytaylik, amortizatsiya 10% bo’lsa, 50000 desak 5,95 mln. so’m bo’ladi. O’tgan yilga qaraganda arzon sotdi.
2. Ikkinchi haftada talab elastikligi koeffitsienti 1,4 ga, birinchi haftaga nisbatan uchinchi haftada E = 1ga, to’rtinchi xaftada esa E = 0,46 ga teng. Bozor bunday kostyui-shimlarga to’yinib borayapti, xarajatlarni pasaytirib, yana narxini tushirish, buning iloji bo’lmasa ishlab chiqarish Hajmini qisqartirish va boshqa turdagi mahsulot ishlab chiqarishga o’tish kerak.
3.

Narx, so’m	Talab, dona, bilet	Tushum, so’m	Talab elastikligi	Normal foyda
700 600 500 400 300	300 400 500 600 700	210000 240000 250000 240000 210000	- 1,14 1,19 1,14 1,00	-15000 15000 25000 15000 -15000

Umumiy xarajatlar 225000 so’m. Eng optimal varianti 500 so’mdan narx belgilash

4.

Tovar turlari	Narx, so’m	Taklif Hajmi, dona	Narxga ko’ra taklif Elastikligi koeffitsienti	Elastikligi
A	1 2	2 4	E=1	Yagona elastik
B	4 4	6 10	E=0,6	Noelastik
V	8 10	12 5	E=1,44	Elastik.

5. Kardinalizm naflilikni absolyut miqdorini o’lchash yo’llarini qidirsa, ordinalizm naflilikni nisbatan tarzda o’lchashni taklif qiladi.

6.

Omil (boshqa shartlar teng)	Talab egri chizig’i siljishi	Talab egri chizig’i bo’yicha	Taklif egri chi- zig’i sil- jishi	Taklif egri chizig’i bo’yicha
1. Raqobatdosh tovarlarga baho o’zgarishi	+			+
2. Yangi texnologiya joriy qilindi		+	+
3. Tovarga moda o’zgardi	+			+
4. Daromad o’zgardi	+			+
5. Xom ashyoning bahosi o’zgardi		+	+

7. Echish:

Iste’molchining cheklangan daromadi (puli) bo’yicha olishi mumkin bo’lgan mahsulot

Kombinatsiya (variant)	Qo’y go’shti kg	Mol go’shti kg	Byudjet, so’m
A B V G D	4 3 2 1 0	0 1.25 2.5 3.75 5	2500∙4=10000 3∙2500+1.25+2000=10000 2∙2500+2.5∙2000=10000 1∙2500+3.75∙2000=1000 5∙2000=10000

Byudjet chizig’i (A, D) iste’molchining mol go’shti bilan qo’y go’shtini tanlashda murosali tanlovini ko’rsatadi.

Qo’y go’shti

A
B
V
G
D
Mol go’shti

8. b) javob to’g’ri;

9. Muvozanat narxi 300 so’m, muvozanat miqdori 400 ming dona.
Masalaning ikkinchi sharti bo’yicha:
A) taklif miqdori 200 ming dona; tovar taqchilligi 300 ming dona;
B) muvozanat bahosi 200 so’m; miqdori 500 ming dona.
V) muvozanat narxi 400 so’m, miqdori 300 ming dona.
Krossvordning javobi:
1. Foyda; 2. Avans; 3. Narx; 4. Zarar; 5. Bozor; 6. Biznes; 7. Renta; 8. Savdo; 9. Avizo; 10. Foiz; 11. Tovar; 12. Birja; 13. Aktsiya; 14. Taklif.


T/N
1T; 2N; 3N; 4T; 5T; 6T; 7N; 8T; 9T; 10N;
Testlar:
1v); 2a); 3b); 4d); 5b); 6g); 7a); 8b); 9g); 10d); 11v); 12g); 13a); 14b); 15v); 16b); 17v; 18g; 19d;


III bo’lim. MIKROIQTISODIYOT NAZARIYASI ASOSLARI


11-mavzu. Bozor iqtisodiyotida tadbirkorlik faoliyati va tadbirkorlik kapitali


Asosiy tushunchalar

1. Tadbirkorlik 2. Biznes. 3. Tadbirkor 4. Biznesning tashkiliy shakli 5. Firma 6. Tadbirkorlik ob’ekti. 7. Mudofaaga asoslangan strategiya

8.Asosiy kapital 9. Hujumkorlikka asoslangan strategiya 10. Aylanma kapital 11. Aktiv kapital 12. Passiv kapital 13. Amortizatsiya 14. Oborot mablag’lari

a) Tadbirkorlik qobiliyatini ishga solish, faoliyatga aylantirishning tashkiliy shakli.

b) Risk qilgan holda mablag’larni samarali sarflab, faoliyat yuritishning tashkiliy shakli.
v) Maksimal darajada daromad olish maqsadida ishlab chiqarish omillari (er, kapital, mehnat)ni eng smarali nisbatini topib ishga tushirish.
g) Bir yoki bir necha korxona va faoliyat turini amalga oshiruvchi xo’jalik yurituvchi sub’ekt.
d) Raqiblar faoliyatini kuzatish asosida, ular erishgan natijadan foydalanib ish yuritish strategiyasi.
e) Tadbirkorlik qilish qobiliyatiga ega inson.
yo) Yangiliklarni joriy qilishga, boshqalar qo’llamagan usullarni qo’llashga asoslangan strategiya.
j) Mulkiy maqomi, tashkiliy-huquqiy asoslari, xo’jalik yuritish, boshqarish uslublariga ko’ra faoliyat yuritishning namoyon bo’lishi.
z) Kapitalning ko’p yil xizmat qilib, bir necha ishlab chiqarish tsiklida(doiraviy aylanish)da qatnashib, qiymatini ishlab chiqarilayotgan tovarga asta -sekinlik bilan o’tkazadigan, ishlab chiqarish jarayonida o’z xossasini o’zgartirmaydigan qismi.
i) Aylanma kapital va muomaladagi kapitalning birgalikdagi ifodasi.
y) Asosiy kapitalning mahsulot yaratish uchun zarur miqdorining bahosi, ya’ni mahsulotga ko’chgan, xarajatlarda ifodalangan qismi.
k) Kapitalning bir ishlab chiqarish tsikli (doiraviy aylanish)da qatnashib, o’z qiymatini ishlab chiqarilayotgan mahsulotga to’la o’tkazadigan, ishlab chiqarish jarayonida o’z xossasini o’zgartiradigan qismi
l) Asosiy kapitalning ishlab chiqarish jarayonida faol qatnashadigan qismi; odatda mashina, mexanizmlar, asbob-uskuna kabilar kiritiladi.
m) Asosiy kapitalning faoliyat yuritish uchun sharoit yaratuvchi, ancha uzoq xizmat qiluvchi, ishlab chiqarishda passiv qatnashuvchi qismi.