Bolalarda insoniy his-tuyg“ularni tarbiyalashning asosi -
kishilarga mehr-muhabbat qo‘yish, izzat-hurmat bilan muomala
qilish, insoniy huquqlarini himoya qilish, qadrlash, kishilar oldidagi
o‘z burchini anglash, odamlarga nisbatan samimiy, halol, rostgo‘y
bo‘lish kabi odob va axloq qoidalarini o‘z ichiga oladi.
0 ‘tmishda axloq tarbiyasida nasihat qilish, maslahat berish
usuli ham keng qo‘llangan. Ota-onalar o‘z bolalariga kattalar
o‘rtasida ular bilan so‘zlashganda mehmonga borilganda, o ‘zini
qanday tutish haqida nasihat qilganlar, axloq qoidalariga rioya
etgan bolalar va kattalar nomini o‘mak qilib tilga olganlar. 0 ‘ zbek
xalq pedagogikasining muhim ahamiyatga ega bo‘lgan xusiyat-
laridan yana biri folklor materiallarida xalq pegogikasida qo‘lla-
niladigan tarbiya yo4llari, usuli va vositalarining yoritilishidir.
Mehnatkash xalq ommasi, yuqorida qayd qilib o‘tilganidek,
uzoq davrlar davomida vujudga kelgan tarbiya usullari va
vositalaridan foydalangan. Chunonchi, tushuntirish, odatlantirish
(o‘rgatish va mashq qildirish), bolalaming kundalik hayot tartibi,
ibrat ko‘rsatish, maslahat berish, o‘git-nasihat, undash, ko‘ndirish,
iltimos qilish, yolvorish, tilak-istak bildirish, ma’qullash, maqtash,
rahmat aytish, duo qilish, oq yo‘l tilash, taqiq qilish, man etish,
ta’na, gina qilish, qoralash.
Allohdan qo'rqishga undash, tanbeh berish, uzr so‘rash, majbur
qilish, masxara-mazax qilish, zaharxandalik, ayblash, uyaltirish,
koyish, qarg‘ash, qo‘rqitish, nafrat bildirish, aybiga iqror qildirish,
ont-qasam ichirish, la’natlash, so‘kish, urish-kaltaklash; jamoa
hukmiga havola qilish kabi usullar tarbiyada qo‘l kelganligi
ta’kidlanadi.
Bolalami odob-axloq ruhida tarbiyalashda, asosan, quyidagi
metodlardan foydalaniladi:
Dostları ilə paylaş: