‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Maxsus fanlarni o ‘qiti$h jarayonida nafosat tarbiyasi.
Boshlang‘ich maktablarning o‘quv rejasiga umumiy ma’lumot 
beradigan fanlardan tashqari nafosat fanlar sikli: rasm, ashula va 
sinfd
an 
tashqari o ‘qish kiritilgan.
Bu darslami o‘qitishdan maqsad bolalarda nafosat tuyg‘usini 
uyg‘otibgina qolmasdan, balki o‘quvchilarga muayyan san’at 
turining xususiyati va asosi haqida tushuncha berish, ularda ijodiy 
malaka va ko‘nikmalami, tegishli qobiliyatlami o‘stirishdir.
Badiiy so ‘z vositasi bilan nafosat tarbiyasini berish.
Bola 
o‘qishni o‘rganmasdan ilgariroq unga badiiy so‘z ta’sir eta 
boshlaydi. U kattalar o‘qib beradigan bolalar kitobini, kattalar 
hikoyasini tinglaydi. maqol va masallami eshitadi, bolalar 
yozuvchilarining she’rlarini yod oladi.
Sinfdan tashqari o‘qish darsining asosiy vazifasi bolalami 
kitobga qiziqtirish, ulaming zamondosh yozuvchilarimiz haqidagi 
bilimlarini kengaytirish, o‘qish darsi rejasiga kirmagan asarlami 
ham o‘qishga qiziqtirishdir. Sinfdan tashqari o‘qish darsiga o‘qish 
texnikasini o‘stirish vositasi deb emas, balki bunday dars 
jarayonida bolalarda kitob o‘qishga qiziqish hislarini, nafosat 
tuyg‘ularini uyg‘otuvchi vosita deb qarash kerak.
Shuning uchun o‘qituvchi sinfdan tashqari o‘qish darsida 
o‘quvchilammg odatdagi darslardagiga qaraganda ifodaliroq, 
o‘qishiga ko‘proq e’tibor berishi lozim, chunki ta’sirchan va ifodali 
qilib o‘qilgan asarlar kishiga ta’sir etadi.
0 ‘qituvchining o‘zi ifodali o'qishda namuna bo‘lishi, ya’ni 
hikoyani ta’sirchan ohangda o‘qiy olishi, hikoya qahramonlarining 
kayfiyati va ulaming nutqidagi o ‘ziga xos xususiyatlami yetkazib 
bera olishi, o ‘qilayotgan narsaga o‘z munosabatini bildirishi lozim.
Tasvirfy san ’at vositasida nafosat tarbiyasini berish.
Badiiy 
ishlangan rasm va suratlar o‘quvchilami tevarak-atrofdagi hayot 
bilan tanishtiradi, tabiatni, insonni va uning mehnatini sevishga 
o‘rgatadi, o‘z imkoniyatiga qarab, go‘zalliklar yaratishda ishtirok 
etish orzusini uyg‘otadi.
310

---

Agar o‘qituvchi rasm darsini xilma-xil metodlar (san’atga oid 
suhbatlar o‘tkazish, bolalar tushuna oladigan badiiy materiallar 
ko‘rgazmasini uyushtirish, rassomlar va san’at arboblari bilan 
uchrashuvlar o ‘tkazish) qoilangani holda qiziqarli olib borsa, bu 
dars bolalaming sevimli darsiga aylanishi mumkin.
Badiiy materiallar yuzasidan ish olib borilganda bolalarda 
kuzatuvchanlik o‘sadi, ular tasviriy san’at janrlari to‘g‘risida, 
ranglaming bir-biriga uyg'unligi to‘g‘risida, har xil ranglar 
to‘g‘risida boshlang‘ich tushunchaga ega bo‘ladilar, o‘tmishdagi va 
hozirgi zamon atoqli rassomlarining nomlarini bilib oladilar, 
ularning ijodi bilan tegishlicha tanishadilar.