yoshga doir pensiya tayinlanishi m um kin.
Bunday pensiyani
hisoblab chiqarish qoidalari, pensiyaning eng kam miqdori va
boshqa masalalar amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq tarzda
hisoblanadi.
Demak, amaldagi pensiya qonunchiligi 5 yildan kam bevosita
ish stajiga ega bo‘lmagan ftiqarolarga pensiya tayinlashni nazarda
tutmaydi.
„Fuqarolaming davlat pensiya ta’minoti to ‘g,:risida“gi qonun-
ning 14-moddasida muddatidan aw al tayinlanadigan yoshga doir
pensiya nazarda tutilgan va unga ko‘ra:
— xodimlarning soni qisqartirilishi
yoki korxonalar, muas-
sasalar va tashkilotlar tugatilishi munosabati bilan bo‘shati!gan va
ishsiz maqomiga ega bo'lgan shaxslar:
— erkaklar — 58 yoshga toMganda va ish staji kamida 25 yil
bo‘lgan taqdirda;
— ayollar — 53 yoshga toMganda va ish staji kamida 20 yil
boMgan taqdirda pensiya olish huquqiga ega boMadilar.
Shuningdek, 0 ‘zbekiston Respublikasining 1998-yil 1-mayda
qabul qilingan „Aholini ish bilan ta'm inlash to ‘g‘risida“gi qonu-
nining 25-moddasi, 11-qismiga ko‘ra: „Texnologiyadagi, ishlab
chiqarish va m ehnatni tashkil qilishdagi o'zgarishlar, xodimlar
soni (shtati) yoki ish xususiyatining o'zgarishiga olib kelgan
ishlar hajmining qisqarganligi yoxud korxonaning tugatilganligi
m unosabati bilan ishdan ozod etilgan va ishsiz deb e ’tiro f
etilgan, pensiya ta'm inoti to ‘g‘risidagi
qonun hujjatlariga muvofiq
pensiyaga chiqish uchun talab etiladigan umumiy m ehnat stajiga
ega boMgan shaxslarga m uddatidan oldin (qonun hujjatlarida
belgilangan umumiy asoslarga ko‘ra pensiya tayinlash muddatidan
ikki yil oldin) pensiyaga chiqish huquqi beriladi".
0 ‘zbekiston Respublikasi Ijtimoiy ta ’minot va m ehnat vazir-
liklari tomonidan 1998-yil 30-noyabrda tasdiqlangan va 1999-yiJ
7-yanvar kuni 0 ‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida ro‘y-
xatiga olingan „Alohida asoslarga ko'ra mehnat shartnomasi bekor
qilinganda ishdan b o ‘shatilgan xodim larga m uddatidan oldin
pensiya tayinlash tartibi to‘g‘risidagi Yo‘riqnomaga ko‘ra 0 ‘zbe-
kiston Respublikasi M ehnat kodeksining 100-moddasi ikkinchi
qismining 1-bandida ko‘rsatilgan sabablarga ko‘ra
mehnat shart-
nomasi bekor qilinganda umumiy asoslarda belgilangan pensiya
50
www.ziyouz.com kutubxonasi
yoshi arafasida boMgan xodimlarga muddatidan oldin yoshga doir
pensiya tayinlash va to ‘lash tartiblari belgilab qo‘yilgan'.
Ushbu yo‘riqnomaga ko'ra:
— ishdan ozod etilgan shaxslar m ehnat shartnomasi bekor
qilingan kundan so‘ng o ‘n kalendar kuni ichida o'zlarining
yashash joyidagi m ehnat boMimiga ish qidiruvchi shaxs sifatida
murojaat qilsalar, m ehnat boMimi xodimlari bunday shaxslarga
uch oy muddat ichida, agarda ular o ‘n
kalendar kunidan keyin
murojaat qilsalar — o‘n kun muddat ichida maqbul keladigan
ishni topishda yordam berishlari kerak.
Agar ish qidiruvchi shaxsga m ehnat boMimi tom onidan bel-
gilab qo'yilgan muddatlar ichida ikki marta maqbul keladigan ish
ta k lif q ilinm asa, bunday ho ld a u lar m eh n at boMimida ish
qidiruvchi shaxs sifatida ro'yxatga olingan kundan boshlab ishsiz
deb e'tiro f etiladilar.
M ehnat boMimi ishsiz deb e 'tiro f etilgan va m uddatidan
oldin yoshga doir pensiyaga
chiqish huquqiga ega boMgan
fuqarolai^ga belgilangan shakldagi taqdim nom ani tayyorlaydi va 5
kun ichida shaxs yashab tuigan tuman (shahar) ijtimoiy ta'm i-
not boMimiga topshiradi.
M uddatidan oldin pensiya tayinlangandan so‘ng fuqarolar
ishga k irib , so 'n g ra b elg ilan g an u m u m iy p en siy a yoshiga
yetgunlariga qadar ishdan b o ‘shasalar, m ehnat shartnomasining
bekor qilinish sababiga bogMiq ravishda quyidagi tartib qoMla-
niladi:
— agar m ehnat shartnom asi M ehnat kodeksi 100-modda-
sining ikkinchi qismi 1-bandida ko‘rsatilgan sabablarga ko‘ra
bekor qilinsa — muddatidan oldin pensiya mazkur Yo'riqnomada
belgilangan shartlar va tartib asosida qayta tayinlanadi;
— agarda m ehnat shartnomasi boshqa sabablarga ko‘ra bekor
qilinsa — muddatidan oldin pensiya qayta tayinlanmaydi va aw al
tayinlangan pensiya toMovi ham tiklanmaydi.
M uddatidan oldin pensiya olayotgan
fuqaro umumiy asos-
larda pensiya olish yoshiga yetganda, pensiya toMovi belgilangan
tartibda Pensiya jam g‘armasining o ‘z mablagMari hisobiga amalga
oshiriladi. 1
1 Q a r a n g : O'zbekiston Respublikasi vazirliklari, Davlat qo'mitalari va
idoralarining me'yoriy hujjatlari Axborotnomasi, 1999-yil, 1-son.
51
www.ziyouz.com kutubxonasi
M uddatidan oldin tayinlangan pensiyalarni to 'lash uchun
sarflangan mablagMar tum an (shahar) Bandlikka ko'maklashish
va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari mablag‘lari hiso-
bidan qoplanadi va uni Budjetdan tashqari Pensiya jam g‘armasiga
qoplab berilishi tartiblari qonun hujjatlari bilan belgilanadi.
KALIT SO'ZLAR.
Yoshga doir pensiyalar.
U m um iy asoslarda tayin-
lanadigan yoshga d o ir pensiya. Imtiyozli shartlar bilan tayinlanadigan
yoshga doyir pensiya. Kasb va vazifalam ing 1-sonli, 2-sonii va 3-sonli
ro'yxatlari. T o'liqsiz ish staji bilan yoshga doir pensiya tayinlash. Yoshga
doir pensiya tayinlashda m ehnat staji nogironlarga (m itti va pakanalarga)
pensiya tayinlash. M uddatidan oldin pensiya tayinlash.
Dostları ilə paylaş: