‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

stilistika
va 
stil
terminlaridan foydalanildi. Bunga 
sabab, 
birinchidan —
tilsh u n o slik term in lari — gram atik a, 
morfologiya, sintaksis, fonetika, leksikologiya kabilarning shu 
paytgacha o'zgartirilmagani bo‘lsa, 
ikkinchidan —
uslub va uslubiyat 
so ‘zlarining am aliyotda m etodika, m etod m a 'n o la rid a ham
qo‘llanilishidir. Shundan kelib chiqqan holda, qo'llanm ada 
stilistika
terminining ishlatilishini o ‘rinli, deb hisoblaymiz.
M azkur qoMlanmaning maqsadi talabalarga yozma va og‘zaki 
matn tuzishlarida til qurilishining asosiy birliklari: tovush, leksema, 
frazema, morfema, birikma, gaplardan o ‘rinli vaunum li foydalanish 
usullarini o ‘rganishlarida yordam berishdir. Shu asosda o ‘zlari 
egallaydigan mutaxassisliklari asoslarini yaxshi o ‘zlashtirishlarini 
ta’minlashdir.
« 0 ‘zbek tili stilistikasi» o ‘quv qoMlanmasining nazariy qismi, 
ya’ni «Stilistika fan sifatida», «N utq stilistikasi» va «Lisoniy 
stilistika»ning barcha boMimlari, «Sintaktik figuralar», «Troplar» 
filologiya fanlari nomzodi, dotsent Saodat Sultonsaidova, amaliy 
m ashg'ulotlarning barcha mashqlari va testlar filologiya fanlari 
nomzodi, dotsent 0 ‘lmas Sharipova tom onidan tayyorlangan.
4
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

STILISTIKA FAN SIFATIDA
Reja:
1. Stilistika fani, maqsadi va vazifalari.
2. Stil so‘zining m a’nolari.
3. Stil turlari.
4. N utq stilistikasi yoki tilning vazifadosh stil turlari:
a) so£zlashuv stili;
b) rasmiy stil;
d) ilmiy stil;
e) publitsistik stil;
f) badiiy stil.
5. Xulosa.
Stilistika — grekcha «stylos» so'zidan olingan bo'lib, «suyakdan 
qilingan uchli tayoqcha» degan m a’noni bildiradi. Qadimgi greklar 
m um surtilgan taxtachaga uchli tayoqcha bilan yozar edilar. Bu 
tayoqchaning tepa tom oni kurakchaga o'xshar edi. Xato yozilgan 
so'zni tayoqchaning kurakchaga o‘xshagan tomoni bilan taxtachadagi 
m um ni tekislash orqali o 'c h ira r edilar va uchli tom oni bilan 
to ‘g‘rilab yozardilar.
Stil so‘zidan stilet — ingichka xanjar va stilo — avtoruchka so'zlari 
kelib chiqqan.
Qadimdanoq stil so‘zi «bo‘g‘in, nutq stili» m a’nosida qo‘llana 
boshlangan. Goratsiyning «Agar sen o ‘qish uchun loyiq narsa 
yozmoqchi bo‘lsang, stilingni tez-tez almashtirib tur. Dunyoqarashi 
torodam lam i qoyil qoldira olmasang, kuyinib o'tirm a, ozginabo‘lsa 
ham tushungan odamlar bilan qoniq» deb yozib qoldirgan jumlalari 
ichidan «stilingni tez-tez almashtirib tur» degan ifodasi keyinchalik 
greklarda maqolga ayla ub ketgan.
Demak, odamlaming ko‘ngliga urmaydigan, foydali m a’lumot 
beradigan biror narsa yozish uchun stilni tez-tez almashtirib turish 
lozim ekan.
5
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Izohli lug‘atlarda stil so‘zining bir necha m a’nolari berilgan. 
1935—1940-yillarda D .N .U shakov taliriri ostida nashr etilgan