‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi


shi, mashi, qaydam, qaytayin



Yüklə 3,4 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/82
tarix15.09.2023
ölçüsü3,4 Mb.
#143744
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   82
O\'zbek tili stilistikasi (S.Sultonsaidova, O\'.Sharipova)

shi, mashi, qaydam, qaytayin

shulaymi, ja a , bo'pti
kabilar oddiy 
so‘zlashuv stihga xos.
12
www.ziyouz.com kutubxonasi


H ar bir stil tu ri fonetik, leksik-frazeologik va gram m atik 
xususiyatlariga ega.
So‘zlashuv stilining
fonetik xususiyatlari
Bu stilda ham adabiy tilga, ham og‘zaki nutqqa xos talaffuz 
xususiyatlarini ko‘rish mumkin. Bu stilga xos talaffuz m e’yorlarini 
2 turga b o ‘lib o ‘rganamiz:
Birinchisi
aktyorlar, o'qituvchilar, suxandonlar, notiqlar 
nutqiga xos bo‘lib, bunda har bir so‘z dona-dona talaffuz qilinishi, 
nutqning fonetik b o ‘laklari: fraza, takt to ‘g‘ri ajratilislii lozim.
Ikkinchisi
— oddiy so'zlashuv nutqiga xos b o ‘lib, adabiy 
talaffuzdan farqlanuvchi va unga qarama-qarshi bo ‘lgan xususiyatlar 
ifodalanishi muntkin.
U lar quyidagilar:
1. So‘z boshidagi 

tovushi juda qisqa talaffuz qilinishi mumkin: 
(i)p, (i)lon, (i)t, (i)sh
kabi.
2. So‘z oxiridagi 

tovushi 

tarzida aytiladi: 
qoshiq-qoshuv,
soiroq-soirov, oshiq-oshuv kahi.
3. Kishi ismlari qisqartirib aytiladi: 
Muazzam-Muaz, Nozima-
Nozi, Salima-Sali, Bahodir-Boho, Baxtiyor-Baxti kabi.
4.
So‘z tarkibidagi tovushlaming tushib qolishi: 
Borisa-bo'sa,
tashlamoq-tashamoq, qulflamoq-quflamoq kabi.
5. So‘z tarkibidagi tovushlaming o ‘rin almashishi: 
La’nat-na’lat,
sharpa-shapra, Sarvi-Savri, Saltanat-Santalat kabi.
6. So‘zlarda tovushlaming orttirilishi: 
Ayvon-hayvon, yechmoq-
chechmoq, yangidan-yangitdan, qamchi-qamchin kabi.
7. So‘zlarda bir tovush o‘miga boshqasining qo‘llanishi: 

Yüklə 3,4 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   82




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin