‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(h
tovushi 
v
ga avlangan) 
oq xalat-oxxalat (
q
tovushi x g a aylangan) 
tanbur-tam bur 
(n
tovushi m ga aylangan) 
tramvay-tranvay (m tovushi 
n
ga aylangan) va hokazo.
Muallifga xos bo'lgan fonctik vositalar quyidagilar: qofiya, 
assonans, alliteralsiya.
Qofiya
S h e 'riy
m is ra la rd a g i 
a y rim
s o ‘z la r n in g , 
b a ’zan
qo'shimchalarning bir xilda o'zaro ohangdosh bo‘lib kelishi qoliya 
deyiladi. Qofiyalar a-a-a-b, a-b-a-b, a-b-v-b va hokazo ko‘rinishlarda 
bo‘ladi. Masalan:
Do ‘st bilan obod uying, 
a
Gar bo ‘isa u vayrona ham. 
b
Do 'st qadam qo ‘ymas esa, 
v
Vayronadir koshona ham. 
b
(Erkin Vohidov)
Fonetik stilistika, asosan, so ‘zlashuv stilini qam rab oladi. 
So‘zlashuv stiliga xos so‘zlar ko'pincha amaldagi adabiy m e’yordan 
l'arq qiladigan xususiyatlarga ega:
1. So‘z tarkibidagi tovushning o ‘rin almashuvi; 
qirgiiy-qiygiir, aylanayin-aynalayin, la'nat-na'lat, sharpa-
shapra, supra-surpa
kabi.
2. So‘z tarkibidagi b a’zi tovushlaming tushib qolishi: 
Qulflamoq-quflamoq, tashla-tasha, bo^lsa-bo^sa, bargikaram-
barikaram
kabi.
3. So‘zda biror tovushning orttirilishi: 
korchalon-korchallon, toila-toilla, qamchi-qamchin
kabi.
39
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4. So‘zdagi biror tovush o ‘miga ikkinchisini ishlatish hollari: 
munchoq-mo'nchoq y o k i bo'nchoq, ko ‘ylak-ko'n n ak yoki
k o iy n a k , nusxa-nusqa, bog'lam oq-boylam oq, k o 'm irc h a k -