Zbekiston respublikasi

3.2.8-rasm. Ikki shesteryonkali gidromotor 
Drive Gear
— yetaklovchi shesternya;
 Idler Gear
— yetaklanuvchi 
shesternya; 
Seal
— zichlagich;
Drive Shaft-
yetaklovchi val; 
Pressure Port
— 
katta bosim kiruvchi teshik;
Suction Port
— past bosim quvuri bilan bog`langan 
so`ruvchi teshik; 
Mounting flange
– mahkamlaydigan flanets;
Bushings
– 
vtulklar; 
Case seal
- zichlagich korpusi. 
3.2.9-rasm. Plastinkali (shiberli) gidromotor sxemasi
1-korpus; 2-rotor; 3-bosim ostida suyuqlik kirish patrubkasi; 4-plastinkalar; 
5-prujinalar; 6-val; 7-suyuqlikning chiqish patrubkasi 
 

---

171 
3.2.10-rasm. Plastinali gidromashina 
Qancha plastinalar soni ko`p bo`lsa shuncha valda aylanuvchi moment katta 
bo`ladi, lekin shuncha gidrodvigatelning aylanish burchagi va valning aylanma 
tezligi kichik bo`ladi. 
Bir plastinali gidromotorning aylanish burchagi 270
0
, ikki plastinali uchun – 
150
0
, uch plastinali uchun – 70
0
gacha. 
 
3.2.11-rasm. Ikki plastinali aylanuvchi gidrodvigatel 
Pushti rangda katta bosim bo`shlig`i, firuza rangda past bosim bo`shlig`i 
ko`rsatilgan.

---

172 
3.2.2. 
Mexatronika pnevmatik yuritmalari 
 
Pnevmoyuritma (
yunon.
 
pnéuma
— havo, havo yurishi)
- bu qisilgan havo 
energiyasini mexanik ishga o`zgartiruvchi va mashina va mexanizmlarni harakatga 
keltiruvchi qurilmalar majmuasidir. 
Pnevmoyuritmaning asosiy vazifalariga, mexanik uzatmalarday, yuritma 
dvigatelining mexanik xarakteristikalarini ishchi organ harakatiga kerak bo`lgan 
parametrlarga aylantirish, va bundan tashqari, ijrochi mexanizmlarni boshqarish, 
o`ta yuklamadan himoyalash kiradi. Uning asosiy elementlari bo`lib kompressor 
(pnematik energiya generatori) va pnevmodvigatel xizmat qiladi.
Ularni MTlarda qo`llashga asosiy sabablar: arzonligi, soddaligi va 
ishonchliligidir. 
Lekin 
ularni 
boshqarish 
murakkab, 
shuning 
uchun 
pnevmoyuritmalarni davriy boshqariladigan tizimlarda ishlatiladi. Ular asosan 10 kg 
gacha yuk ko`taruvchi robotlarda qo`llaniladi. 
Umumiy jihatdan pnevmoyuritmada energiya uzatilishi quyidagicha bo`ladi: 
1.
Kompressordan energiya ishchi gazga energiya etkazadi (gazga bosim 
berilib qisiladi); 
2.
Gaz 
pnevmoquvurlar 
orqali 
rostlovchi 
apparaturadan 
o`tib 
pnevmodvigatelga keladi va bu yerda siqilgan havo energiyasi mexanik energiyaga 
aylantiriladi. 
Pnevmoyuritmalar gidroyuritmalarga o`xshab ishchi organi harakatiga qarab 
3 turga bo`linadi: 
1)
pnevmotsilindrlar (ilgarilanma-qaytarma harakat) (3.2.12-rasm);