Ўзбекистоннинг энг янги тарихи Маъруза дарслари

Umumxalq referendumi O’zbekiston erishgan istiqlolni mustahkamlash uchun, avvalo, xalqning fikrini bilish, mustaqillikka munosabatini aniqlash zarur edi. Shu maqsadda 1991-yilning 18-noyabrida O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining VIII sessiyasi «O’zbekiston Respublikasi referen- dumini o’tkazish to’g’risida» qaror qabul qildi. Qarorda quyidagilar belgilandi:

1. 
   1991-yil 29-dekabr, yakshanba kuni O’zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi to’g’risidagi masala bo’yicha O’zbekiston Respublikasining referendumi o’tkazilsin.
   
2. 
   Referendumda ovoz berish byulleteniga masala quyidagi ta’rifda kiritilsin: «O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi tomonidan e’lon qilingan O’zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligini ma,qullaysizmi’!»
   

Referendumga katta tayyorgarlik ko’rildi. Referendumni uyushqoqlik bilan o’tkazish maqsadida Markaziy saylov komissiyasi, 13 okrug, 7 ming uchastka saylov komissiyalari tuzildi. 1991-yil 29-dekabr kuni bo’lib o’tgan referendumda 9 million 898 ming 707 kishi yoki saylov ro’yxatiga kiritilganlarning 94,1% qatnashdi. Ularning 98,2% referendumda qo’yilgan savolni ma’qullab ovoz berdi. Demak, O’zbekistonning Davlat mustaqilligi umumxalq tomonidan yakdillik bilan ma’qullandi. Shuni ta’kidlash lozimki, referendum butun respublika hududida qonun asosida tashkiliy jihatdan uyushqoqlik, fuqarolarning yuksak siyosiy faolligi bilan o’tdi. Buni referendumda AQSh, Turkiya, Malayziya va boshqa mamlakatlardan kelgan mustaqil kuzatuvchilar ham tasdiqladilar.
Islom Karimov O’zbekistonning birinchi Prezidenti: O’zbekiston mustaqillikka erishgandan keyin davlat boshqaruvining yangi, zamonaviy va samarali tizimi Prezidentlik respublika boshqaruvi shakli rivojlantirishga kirishildi. Respublikasi Oliy Kengashining 1991-yil 18 noyabndagi VIII sessiyasida umumxalq referendumini o’tkazish qarori bilan birga «O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi to’g’risida»gi Qonuni, shuningdek, «O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovini tayinlash to’g’risida» qaror qabul qilindi va O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi 1991-yil 29-dekabr, yakshanba kuniga belgilandi. Saylovga jiddiy tayyorgarlik ko’rilib, 13 ta okrug va qariyb 7 mingta uchastka saylov komissiyalari tuzildi. Oliy lavozimga ikki nomzod - O’zbekiston XDP va O’zbekiston kasaba uyushmalari Federasiyasi nomzodi I.A.Karimov va «Erk» Demokratik partiyasi vakili Saloy Madaminov (Muhammad Solih) nomzodi qo’yildi.
1991-yil 29-dekabrda bo’lib o’tgan saylovlar yakuniga ko’ra 8 million 514 ming 136 ovoz yoki ovoz berishda qatnashganlarning 86 foizi Islom Karimov nomzodini, million 220 ming 474 saylovchi (12,3%) Saloy Madaminov nomzodini yoqlab ovoz berdi.
1991-yil 30-dekabrda Markaziy saylov komissiyasi okrug komissiyalari majlis bayonlarini ko’rib chiqib, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi to’g’risidagi qonunning 35-moddasiga asosan Islom Abdug’aniyevich Karimovni O’zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga saylangan deb hisoblashga qaror qildi. Shunday qilib mamlakatimizda birinchi marta yashirin ovoz berish yo’li bilan o’tkazilgan to’g’ridan to’g’ri umumiy va altemativ asosdagi saylovda I.A.Karimov 5 yil muddatga O’zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi.
O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1992-yil 4-yanvarda bo’lgan navbatdan tashqari IX sessiyasida Prezident Islom Karimov qasamyod qildi.
1995-yil 26-martda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qaroriga muvofiq O’zbekiston Respublikasi Prezidentining vakolat muddatini 1997-yildan 2000-yilgacha uzaytirish masalasi bo’yicha umumxalq referendumi bo’lib o’tdi. Unda 11 mln. 245 028 kishi yoki ovoz berish huquqiga ega bo’lgan fuqarolarning 99,3% ishtirok etdi.