Ózbekstan Respublikası Joqarı hám Orta Arnawlı Bilimlendiriw Ministrligi

Izertlew jumısınıń ilmiy jańalıǵı.Redaksiya narketińınıń jumısın úyreniw
dawamında redaksiya marketińı tuwrali ámeliy materiallardi úyreniw hám
olar boyınsha teoriyalıq materiallar jiynaw.
Kurs jumısınıń izertlew obekti hám predmeti.Kurs jumısımızdıń izertlew
obekti redaksiya marketińınıń jumısın úyreniw bolsa onıń predmeti redaksiya marketını teoriyasi hám onıń usılları.
Kurs jumısınıń teoriyalıq hám metodologiyalıq tiykarları.Kurs jumısımızdıń
aldına qoyǵan waziypaların orınlawda Milliy ǵárezsizlik ideologiyası
,Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevtiń bayanatları metodologiyalıq jaqtan
bayanatqabasshılıqqa alındı.
Kurs jumısınıń qurılısı.Kurs jumısı kirisiw,eki bap,juwmaq,paydalanılǵan
ádebiyatlar diziminen ibarat.Kurs jumısımızdıń uluwma kólemi 29 bet.


I BAP.Redaksiya marketińı haqqında túsinik.
1.1Redaksiya marketińi ne?
Marketiń astında (anglichan tilinen. bazar - bazar ) biznesde óz
qarıydarlarına tovarlar hám xızmetlerdi ilgeri jıljıtıw hám islep shıǵarıw
processindegi ózgerislerdi belgileytuǵın maǵlıwmatlardı alıw ushın bazardı
úyreniwdi túsinedi. Biraq, jurnalistika sıyaqlı ayriqsha iskerlik salasında
marketing ayriqsha ayrıqshalıqlarǵa iye boladı. Redakciya hám baspa
marketińi - Bul udayı tákirarlanatuǵın baspanı bazarda targ'ib qılıw menen
baylanıslı bolǵan redakciya iskerliginiń bólek túri bolıp, bul baspanıń
bar ekenligin támiyinlew jáne onıń oqıwshıları, teletamashagoylari yamasa
radio tıńlawshılarınıń informaciya mútajliklerin qandırıwǵa qaratılǵan.

1.2 Redaksiya marketińı jumısın shólkemlestiriwde marketiń progmozi qalay ámelge asırıladi?
Marketiń prognozı marketiń usılları sistemasına kiritilgen. Olardan
geyparaları sotsiologik izertlew usılları menen baylanıslı. Olardan payda-
lanıw tiyisli bilim hám tájiriybeni talap etedi. Redakciya yamasa kompa-
niyanıń buyrıǵı menen sotsiologlar udayı tákirarlanatuǵın baspalar
bazarı hám maqsetli auditoriya boyınsha keń kólemli izertlewler alıp
barıwları, olardı marketiń iskerligi ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlar menen
támiyinlewleri múmkin. Tar kólemde soraw ótkeriledi. Sotsiologlar járde-
minde maqsetli maǵlıwmatlardı alıwǵa qaratılǵan sorawnamalar islep
shıǵıladı. Bunday anketa gazeta yamasa jurnalda baspadan shıǵarıladı
yamasa bólek baspadan shıǵarıladı hám keyin jazıwshılarǵa jiberiledi.
Oqıwshılar, teletamasabinler hám radio tıńlawshılar ortasında redakciya
hám kárxanalar xızmetkerleri yamasa sol maqsetlerde aldınan islep
shıǵılǵan programma boyınsha jumısqa qabıl etilgen shaxslar tárepinen
ótkerilgen sorawlarda sıpatlama beriwi múmkin. Marketiń usıllarınıń taǵı
bir toparı bul jurnalistler hám redakciya xızmetkerleriniń kıtapxanlar,
teletamasabinler hám radio tıńlawshıları menen baylanısları. Usınıń menen
birge, baspa udayı tákirarlanatuǵın baspalar redaktorları tárepinen ótken
jıllarda tóplanǵan ǵalabalıq jumıs tájiriybesin eslew maqsetke muwapıq
bolıp tabıladı. Bul tájiriybe zamanagóy marketiń processinde paydalı
bolıwı múmkin.Bul usıllardan biri kitabxanlar konferenciyasın ótkızıw bolıp
tabıladı.Gazeta jurnalistleri hám sawdagerleriniń óz oqıwshıları menen
ushırasıwı óz jumıs hám uwayımları haqqında sóylesedi, baspalarǵa baha
beredi, sóylew temaların usınıs etedi, redakciyaǵa da oqıwshılar quramı,
hám onıń qızıǵıwshılıq hám uwayımları haqqında keń sıpatlama beriwi
múmkin. Teleradio jurnalistlariniń óz kórsetivleri tamashagóylari,
tıńlawshıları menen ushırasıwları da tap sonday nátiyjeli. Redakciyada
yamasa onıń diywali sırtında - kárxana, institut yamasa firmada, olar qay
jerde gazeta oqisa yamasa teledastur kórmesin - islengen " davra sáwbeti
tamashagóylar menen baylanısdıń eń qolay hám maslasıwshı formalarınan
biri bolıp tabıladı.Marketingdi ámelge asırıw ushın zárúr bolǵan maǵlıwmat-
lardı alıw. Davra sáwbetleri, mısalı, jaslardıń siyasiy turmısdaǵı qatnasıwı
máselelerine hám basqa temalarǵa baǵıshlap, maqsetli xarakterge iye
bo'liwi múmkin. Oqıwshılar, teletamashagóyler, radio tıńlawshılar menen
bunday baylanıslardı baspanıń óz xabarshıları, eger olar ámeldegi bolsa,
xızmet saparında bolǵan basqa jurnalistlar da ornatiwi múmkin. Olarǵa
redakciyaǵa tekǵana gazeta betlerinde yamasa efirde shıǵıwları ushın
materiallar, bálki marketiń processinde paydalanıw múmkin bolǵan
maǵlıwmatlar -baspanıń kópshilikke arnalǵanlıǵı tuwrisindaǵi maǵlıwmatlar,
baspaǵa qarsı dawalar menen qaytıw minnetlemesi júklensin.Ol,báseki-
shiler,disrtibyutorlardıń, jumısı hám basqalar haqında.Kóplegen paydalı
maǵlıwmatlar geyde redakciya xatların analiz qılıw arqalı usınıs etiliwi
múmkin baspanıń ataqlılıǵı, onıń auditoriyasınıń quramı ózgerisleri hám
basqalar. Gazeta hám televidenie redakciyalarına oqıwshılardıń xatları sanı
kóp bolsada ótken jıllar sezilerli dárejede kemeydi, olar eleda qımbatlı
maǵlıwmatlardıń qosımsha deregi retinde qaralıwı múmkin. Marketiń
usıllarınan biri retinde siz geyparaların isletiwińiz hám ótkızıwıńız múmkin
ǵalabalıq ilajlar udayı tákirarlanatuǵın baspalardıń baspaları. Mısalı, gazeta
festivali. Bunday gazeta kúni keń qamtılǵan ilaj bolıp, ilgeri baspanı ǵalaba-
lastırıwǵa xızmet etken bazar sharayatları aylandırılıwı múmkin, nátiyjeli
forması jańa oqıwshılardı tartıw hám básekishiler menen gúresiw. Festival
júzlegen hám mińlaǵan adamlar qatnasıwı múmkin bolǵan bayramǵa ay-
lanadı.Bul olardıń yadında uzaq waqıt saqlanıp qaladı. Álbette, bunday keń
kólemli tayarlıq ótkeriw marketiń tádbiri úlken ǵárejetlerdi talap etedi, bunı
tek bekkem finanslıq bazaǵa iye bolǵan redakciya kótere aladı. Soǵan
uqsas qala kólemindegi festival hár jılı ataqlı paytaxt gazetasi " Moskovskiy
komsomolets" redaktorları tárepinen ótkeriledi. Estrada artistleri kontsert
maydanlarında shıǵıs etedi, sportshılar jámáátleri sport maydanlarında
ushrasadılar. Bayram xalıq bayramına aylanadı. Bunday festivaldiń jobası
kóbinese gazeta menen baylanıslı kórgezbeler shólkemlestiriwdi óz ishine
aladı. Kórgezbe stendlarinda tekǵana gazeta baspaları, bálki olardı tayarlaw
procesin sáwlelendiriwshi fotomateriallar,reklama ádebiyatları baspa tariyxı,
avtorları haqqındaǵı qollanbalar, qollanbalar hám basqalarda usınıs etilgen.