Ózbekstan respublikasí

Operatsion qamtıw
Operatsion qamtıw. OS eń áhmiyetli wazıypalardan biri paydalanıwshılar máselelerdiń operatsion qamrovini taminlash bolıp tabıladı. Bul taminlash bir qansha servis programmalardan ibarat bolıp, olar tapsırma (máseleni) sheshiw processinde paydalanıladı hám paydalanıwshı talabına saykes mashina resurslarini ajıratıw hám basqarıwdı támiyinleydi. OS tárepinen kórsetiletuǵın xızmet retinde oqıw -jazıw funsiyasini kóreylik. SO'M ushın dúzilgen programmada oqıw -jazıw ushın (bir bayttı ) tákirarlaytuǵın processni shólkemlestiriw kerek edi (RD yamasa WD). Qátelerdi anıqlaw hám jónge salıw qılıw paydalanıwshı (programma tizuvchi) moynına júkletilgen edi. Oqıw -jazıwdı OS tárepinen atqarılıw máseleni keskin ańsatlashtiradi. Bunda standart programmaǵa kerekli apparat identifikatori hám parametrlerin beriw jetkilikli esaplanadı. Bul túrdegi standart servis programmalar mashinanıń keńeytpesi retinde qaralıwı múmkin. Hár bir OS kóp sandaǵı servis programmalarǵa iye bolıp, olar keńeytirilgen mashinana quraydı hám paydalanıwshı programması islew waqtında isletiledi. Paydalanıwshı programma dúzip atırǵanda OS dıń tiykarǵı apparat keńeytpesi dárejesineshe biliw shárt bolmaydı. Ayırım jaǵdaylarda keńeytirilgen mashina virtul mashina dep ataladı, biraq bul termin basqa mániste de isletiliwi múmkin. Multiprogramma rejimli OS de paydalanıwshı progrmmasi talabı boyınsha EHM resurslarini bóliwleytuǵın standart xizmetker programmalar bar. Olar paydalanatuǵın programma ushın operativ yadtı hám oraylıq protsessorni aldınan anıqlanǵan strategiya boyınsha tapsırmalar ortasında bóliwleydi. Ayırıma sistemalarda paydalanıwshılar programmaları OS funksiyaların tikkeley shıǵarıwı múmkin. Bul halda OS hújjetlerinde standart servis programmalar hám berilgenler tarawları real adreslerde beriledi. Mısalı, oqıw -jazıw programmaları yaddıń 238 adresinde jaylasqanaligini bilgen halda paydalanıwshı JSUB 238 buyrıǵı arqalı bul programmalarına shaqırıq etiwi múmkin. Lekin bul usıldıń aljasıqlarǵa alıp keliw múmkinshiligı úlken hám ol OS qorǵawların sheklep ótedi.
Salıstırǵanda jetilisken OS de OS funksiyalarına shaqırıq arnawlı mashina buyrıqları -supervizorni shıǵarıw (SvC-Super visor Call) arqalı ámelge asıriladı. Bul buyrıqtı atqarılıwı úzilisti shaqıradı hám nátiyjede basqarıw standart servis programmaǵa uzatıladı. SvC menen birge beriletuǵın kod OS soraw túrin (funksiyanı ) anıqlaydı. Úzilis shaqırilganda oraylıq protsessor paydalanıwshı rejiminen supervizor rejimine ótedi. Bul jaǵdayda OS buyrıqlarınan hám qurallarından paydalanıladı. OS kóp quraytuǵınları sol rejimde isleydi. Paydalanıwshı rejiminde OS funksiyaları, oraylıq protsessorning qorǵaw bayraqları ózgertiwi yamasa basqa rejimine ótkeziwi múmkin emes.