Ózbekstan respublikasí

OS dıń mashinaǵa baylanıslı qásiyetleri.
OSning tiykarǵı (zárúrli) wazıypalarınan biri EHM resurslarini basqarıw bolıp tabıladı. Kópshilik resurslar tikkeley apparat apparatlarına, yaǵnıy operativ yad, oqıw -jazıw apparatları, oraylıq protsessorga baylanıslı. Sonnan kelip shıǵıp búydew múmkin, OS kóp funksiyaları tikkeley EHM arxitekturası menen anıqlanadı. Mısal ushın, SO'Mda operativ yadtı basqarıw úzilisleri, supervizorni shaqırıw programmaları joq hám ol bir paydalanıwshı menen islewge maslasqan. SO'M/qv de kerisinshe yad úlken hám ol jaǵdayda multiprogrammali OSdan paydalanıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı hám resursların bólistiriw múmkinshiligin beredi. tómende biz SO'M/qv mısalında EHM resurslarini basqarıw mashqalasın kóremiz, ayırım jaǵdaylarda málim bir ózgeshelikler sol túrdegi basqa mashinalarǵa da kóshiriliwi múmkin.
Úzilislerdi qayta -islew. Úzilis (Interrypt)-bul signal bolıp, ol EHMni buyrıqlar aǵımın ápiwayı tártipte orınlawında ózgeris etiwge májbúr etedi. Bul signallar oqıw -jazıw ámelleri atqarılıwı yamasa aldınan berilgen waqıt intervalı tawsılǵanda, nolǵa bolıw hallarında júzege keledi. tómendegi suwretde úziliske juwapan bolatuǵın hádiyseler izbe-izligi kórsetilgen.

Shama menen oylayıq, úzilis signalı kelgen waqıtta A programma atqarılıp atırǵan bolsın. Nátiyjede basqarıw avtomatikalıq túrde úzilislerdi qayta islew blokına beriledi, bul blok OSning bir bólegi bolıp tabıladı. Bul blok úzilis shártiga juwap beriwge mólsherlengen. Joqarıda belgilengen jaǵdayda úzilisti shaqırıw A programmaǵa ulıwma baylanıslı bolmawi múmkin. Bul signal oqıw -jazıw ámelin tawsılǵan basqa programma tárepinen shaqırılǵan bolıwı múmkin. Ulıwma, A programmanı qaysı orında hám qashan úzilisti aytıp bolmaydı, basqasha aytqanda, úzilis asinxron túrde ruy beredi. Úzilgen programmanı keyinirek tuwrı islewin apparat hám sistemalı programma quralları gúzetip baradı. Úzilis jaǵdayında programma atqarılıwına waqıttan basqa hesh ne tásir etpeydi. tómendegi suwretde SO'M/qv ushın úzilislerdiń tórtew klası keltirilgen.

Úzilis túri
1 SvC
2 Programmalıq
3 Taymer boyınsha
4 Oqıw -jazıw boyınsha

1. SvC úzilisleri-oraylıq protsessor tárepinen supervizorni shaqırıwda júzege keledi. Bul buyrıq programma tárepinen OS funksiyaların shaqırıw ushın isletiledi.

2. Programma úzilisli bolıp ol nolǵa bolıw, nadurıs mashina buyrıǵın orınlawǵa urınıw hám basqa sebepleri boyınsha júzege keliwi múmkin.
3. Taymer boyınsha úzilisler oraylıq protsessorning interval taymeri tárepinen shaqırıladı. Úzilis taymer registriga iye bolıp, jeńillikli SvC buyrıǵı arqalı qanday da baslanǵısh bahaǵa iye boladı hám hár bir millisekundan keyin birge azayadı. Registr ma`nisi 0 bolǵanda taymer boyınsha úzilis júz beredi. Interval taymeridan OS paydalanıwshı programması EHM basqarıwında qansha waqıt qalıw kerekligi anıqlawda isletiledi.
4. Oqıw -jazıw úzilislerin oqıw -jazıw kanalı yamasa apparatları shaqıradı. Bul úzilislerge sebep oqıw -jazıw ámeline murajaat bolıp tabıladı. Bul úzilisler arqalı oqıw -jazıw ámelin normal yamasa qáte menen tuguganligini biliw múmkin. Úzilis júz bergeninde markziy protsessor jaǵdayı saqlanıp qaladı hám basqarıwshı standart programmalarǵa beriledi. Hár bir klass úzilisleri ushın uyqas uzlishlar islew tarawı ajrtiladi. Mısal ushın taymer boyınsha úzilis tarawı 160 chi adresten baslanadı. Taymer boyınsha úzilis júz bergende, barlıq registrlarning bahaları sol tarawda saqlanadı. Tarawdıń birinshi eki sózine aldınan kiritilgen bahalardı Sw jaǵday sózi hám Rs buyrıq esaplaǵısh registrlariga jazadı. Registrlar ma`nisin jazıw hám saqlaw mashinanıń apparat quralları menen avtomatikalıq túrde ámelge asıriladı. Rs registriga jańa baha jazıw avtomatikalıq túrde basqarıwshı uyqas buyrıqqa (adresi kórsetilgen) beriwdi júzege keltiredi. Bul adres taymer boyınsha úzilisti qayta islew standart programmasınıń baslanıw adresi bolıp tabıladı. Sw oraylıq protsessorning jańa jaǵdayın anıqlaydı. Úzilisti qayta -islew standart programması atqarılıwı pıtkennen keyin, bul programma aqırǵı buyrıq retinde protsessor jaǵdayın júklew buyrıǵın (LPS-Load Processor Status) hám nátiyjede basqarıw úzilgen programmaǵa beriledi. Sw-jaǵday sózi úzilisti qayta islew ushın zárúr málimaotlarning bir bólegin óz ishine aladı. tómendegi suwretde Sw registrning razryadlar boyınsha dúzılıw keltirilgen.