Ózbekstannıń eń jańa tariyxı

Birinshiden, siyasiy tárepten alǵanda, korrupciya ámelge asırılatuǵın túpkilikli ózgerislerge qarsılıq kórsetiw ańlatpası bolıp tabıladı. Ol jaǵdayda óz omirin jasap bolǵan, jańa ekonomikalıq munasábetlerdi ózine qarsı qural dep bilgen halda, olardıń rawajlanıwın páseytirip qoyıwǵa háreket etetuǵın basqarıw-buyrıqpazlıq sisteması menen “jasırın” ekonomikanıń mápleri ob'ektiv túrde birlesip ketedi. Korrupciya illetine ilingen hámeldarlar jeke baylıq arttırıw maqsetlerin hám urug'-aymaqlardıń máplerin mámleketlik máplerinen ústin qóyadı. Bul bolsa, mámlekettiń siyasiy hám ekonomikalıq jolına hámde xalıqtıń kópshilik bólegine duzetip bolmaytuǵın zıyan jetkizedi. Bunnan tısqarı, jańa ekonomikalıq munasábetlerge endi tiykar salınatuǵın hám sapa tárepinen basqa siyasiy sistema formalasıp atırǵan ótiw dáwirinde korrupciya óz júris-turısı menen bul processtiń jolin to'sib qoyıw múmkinshiligine iye esaplanadı.
Ekinshiden, “ayıpkerlik hám korrupciyanıń kúsheyiwi mámlekettiń konstituciyalıq tiykarların buzadı, puqaralardıń huqıq hám erkinlikleri saldamlı tárzde aynıwıǵa alıp keledi. “Nızamlar hám húkimlerdi qabıllawdan maqset olardı chetlab ótiw bolıp tabıladı” degen zinhar jaramas qaǵıyda jámiyettiń eń ápiwayı huqıqıy tártip hám jámiyetlik rejimdi saqlap turıw qábiletinen juda bolıwına alıp keledi”.
Úshinshiden, “ayıpkerlik hám korrupciya jámiyettiń ruwxıy-etikalıq tiykarların buzadı. Jámiyet aǵzalarınıń puqaralıq poziciyasin joqqa shıǵaradı. Ámelge asırılıp atırǵan ózgerislerge unamsız munasábet payda bolıwı ushın sharayat jaratadı. Túpkilikli ózgerisler ideyasınıń ózin abıraysızlantiradi hám eski zamanlardı, atap aytqanda “qúdiretli oraydı quwatlaw sezimin tuwdıradı”.
Tórtinshiden, “húkimet shólkemleriniń jinoyatqa aralasıp qalıwı rawajlanıp atırǵan jámiyet ushın eń saldamlı qawip-xaterlerden biri bolıp tabıladı. Jınayatlı strukturalardıń mámleketlik shólkemleri hámeldarları menen shatısıp ketiwi, olardıń hár qıylı húkimet tarmaqlarına kirip alıwı jámiyetshillik baqlawda puqaralardıń qorǵawsızlıgı sezimin kúsheytedi. Mámlekettiń ózin abıraysızlantiradi. Mámleket ishinde de, sırtında da oǵan isenimsizlik artıp baradı”. Áyne waqıtta nızamshılar, huqıqdı qo'llovchilar hám teoriyashılardıǹ pútkil umtılıw- háreketleri korrupciya túsinigine anıqlama beriw jáne onıń tiykarǵı túrlerin anıqlawǵa qaratılǵan. Bunda tiykarǵı mashqala - korrupciyaǵa qarsı gúresdi qanday etip hám qaysı qurallar járdeminde ámelge asırıw zárúr degen sorawǵa juwap tabıw ekinshi dárejeli bolıp atır. Bul sorawǵa mámleketimiz basshıı Islom Karimov anıq juwap berdi: “Mine sonday noma'qul jaǵdaylarǵa pútkilley toqtatıw beriw ushın basqarıw salasında, eń dáslep, nátiyjeli isleytuǵın izbe-iz sistema, sistemanı qáliplestiriw kerek. Jáne bul sistema sonday islewi kerek, bardı da qandayda bir-bir lawazımlı shaxs mámleketlik siyasatıdan chekinib, nızamǵa qılap jumıslar menen shuǵıllanatuǵın, óz mápin mámleketlik, xalıq mápinen ústin qóyadıǵan bolsa, ol kimligi, kimning aǵayını, qaysı basshınıń ag'aynisi ekeninen qaramastan, anıq túrde jazosin alıwı shárt. Ya'niy, bunday jazanıǹ anıqlıǵın sol adamdan joqarı lawazımda otırǵanlar emes, bálki sistemanıń ózi talap etiwi zárúr. Jámiyette áne sonday qaraw, áne sonday túsinik qáliplesken táǵdirde ǵana nızam ústinligi sózde emes, ámelde támiyinlenedi”.Juwmaq etip aytqanimizda, Korrupciya - mámleketlik hámeldarları yamasa ózge xizmetkerler para ornına aylandırılıwı hám sol tiykarda olar óz xızmet kepilliklerinen jeke yamasa arnawlı bir gruppa máplerde paydalanıwı menen xarakteristikalanıwshı sociallıq hádiyse.