Zərİf məqamlar (Böyük Rəhbər Ayətullah Xameneinin 1979-2004-cü illərdə müəllim və tələbələr qarşısında çıxışlarından seçmələr) İkinci cild Tərtib edən: Həsən Qüddusizadə Çevirən: Maqsud Əzizoğlu Birinci fəsil

49. Gənclərin hövsələsindən maksimum istifadə etmək, onlara meydan vermək lazımdır.

Gənclərlə bağlı bir mühüm məsələ də var ki, mən onu dəfələrlə təkrar etmişəm. Gəncliyin ən mühüm xüsusiyyəti hövsələdir. Bunu biz yaşlılar yaxşı başa düşürük. Gənclər özləri düzgün başa düşmürlər. İnsan vaxtın keçdiyini, ömrün ötdüyünü təcrübə etdikcə bəzən istedadı, meyli, çıxarı olur, amma hövsələsi çatmır. Hövsələ elmli gəncin ən mühüm imkanıdır. Gənc hövsələli olur. İş ardınca gedir. Məsələni sonunadək araşdırır, kökünə varır, nəticəni bilmək istəyir. Ona tədqiqatçılıq, maraqlanmaq, bəsirətlilik ruhu verən hövsələ amilindən maksimum yararlanmaq lazımdır. Bu gənclərə meydan vermək lazımdır.

İstedadları da universitetlərə cəzb etmək lazımdır. Universitetlərdən xaricdə çox yaxşı istedadlar var. Nə qədər mümkündürsə, bu istedadları universitetlərə cəlb etmək lazımdır.⁵⁰

50. Gənc, cəmiyyətin hərəkət oxudur.

Gənc hər bir cəmiyyətdə, ölkədə hərəkət oxudur. Əgər inqilabi hərəkat baş verərsə, siyasi qiyam qalxarsa, gənclər başqalarından daha öndə olurlar. Əgər quruculuq işləri, aparılırsa, mədəni hərəkat başlanırsa, yenə də gənclər başqalarından öndə olurlar. Onlar başqalarından daha çevikdirlər. Hətta ilahi peyğəmbərlərin (ə) təbliğində, o cümlədən erkən çağ İslam hərəkatında da başlıca rolu gənclər oynayırdılar.⁵¹

51. Siz gənclər hər an iki səhnə üçün hazır olun.

Bu gün siz gənclərin vəzifəsi budur ki, inqilabı bütün varlığınızla qanınıza işlədəsiniz. İnqilab anlayışını, onun mental əsaslarını köklü şəkildə dərk edəsiniz və bunu millətin ehtiyacı olduğu zamana, iki meydanda mübarizə apardığı vaxta saxlayasınız. Birinci meydan inqilabı iqtisadi, hərbi və ya siyasi cəhətdən təhdid edən meydandır. Onu saxlamalısınız ki, zaman və vəziyyətin tələb etdiyi şəkildə inqilabı, ölkənizi müdafiə üçün yararlanasınız. İkincisi isə quruculuq meydanıdır. Ən yaxşı qurucular inqilabçı quruculardırlar. İnqilab bağının abad dünyasını quranların ən yaxşısı inqilabdan sonra qaynayanlardır. Hansı ki, inqilab onların canına işləmişdir. Siz gənclər özünüzü hər an bu iki meydan üçün hazırlayın⁵².

52. Məyusluq gəncliyin ən böyük bəlasıdır.

Əziz gənclər! Düşmən sizin üzərinizdə çox işləyir. Ayıq olun. Bəzilərini laqeydliyə, bəzilərini isə məyusluğa çəkirlər. Gənclər bilsinlər ki, (təəssüflə deməliyəm ki,) məyusluq gənclərin ruhuna daha tez yol tapır. Ümid də belədir. Düşmənin gənclərə ötürmək, aşılamaq istədiyi məyusluqdan qorunun.⁵³

53. Ölkədə gənc nəslin çoxluq təşkil etməsi quruluş, eləcə də quruluşun düşmənləri üçün çox yaxşı fürsətdir.

Bu gün ölkənin əksəriyyətini gənclər təşkil edirlər. Quruluşun tərəfdarları, sevənləri, ona sadiq olanlar bundan çox istifadə etməlidirlər. Çox istifadə olunasıdır. Bilirsiniz ki, insan yaşlandıqda gücsüz, zəif olur. Əlbəttə, bunu bütün qocalara aid etmək olmaz. Bəzi qocalar cavanlardan da qıvraq, çevik, gümrah və günsəldir. Bunun bariz nümunəsi İmam Xomeynidir. İmam həqiqətən, belə idi.

Lakin bir qayda olaraq belədir (yəni bir çox hallarda belə olur). Gənc hərəkət etmək üçün heç nəyi gözləmir. Cazibə olduğunu düşündüyü yolda – mənəvi və ya maddi olmasından asılı olmayaraq, - hərəkət etməlidir. Bu, quruluş üçün çox yaxşı fürsətdir. Bəzən insan bir xalqa davamlı deməli, təkid etməli olur ki, bu və ya digər hərəkət həyata keçsin. Lakin gəncdə bunlar yoxdur. Əgər biz işə hazır olsaq, gənc də işə hazır olacaq. Biz, Allah yolunda məsuliyyəti öz üzərimizə götürmək, bu yolu Allah yolunda özümüz və başqaları üçün asanlaşdırmaq istəsək, çox yaxşı fürsətdir.

Eynilə həmin vəziyyət düşmən üçün də keçərlidir. Düşmən də baxır və deyir: “Əcəb fürsətdir! Hamısı gəncdir. Əgər bunları yoldan yayındıra bilsək, əgər bunları həqiqətdən yayındıra bilsək, əgər mənəvi cazibələrdən ayırıb maddi cazibələrə sövq edə bilsək, əgər quruluşun prinsiplərinə olan imanı sarsıda bilsək, çox böyük nailiyyət əldə edəcəyik”. Bunu düşmən deyir. Düz də deyir. Demək, siz – inqilab ordusu və ünsürləri – inqilabın düşmənləri ilə real mədəni, siyasi, mental döyüşdə, savaşdasınız.⁵⁴

54. Siz gənclər bu xalqın seçilmişlərisiniz. Harada olsanız, çalışın öz ətrafınızı islah edin.

Siz gənclər hazırki şəraitdə məsuliyyətinizin bir neçə qat artıq olduğunu düşünün. Hansı universitetdə olursunuz olun, ölkənin harasında olursunuz olun, istər oğlan, istər qız, çalışın yaradıcı, qurucu olun. Öz ətrafınızdakı mühiti islah edin. Düşüncə ilə, çalışmaqla, daxili və mental fəaliyyətlə öyrəndiklərinizi şəffaflaşdırın, aydınlaşdırın, dərinləşdirin. Hər keçən gün ixtiyarınızda olan fürsətdən, imkandan istifadə edin və təhsil mühitini, tələbə mühitini başqaları üçün ziyalılığın mənşəyinə çevirin. Mühiti düzgün fikirləri, müsbət ziyalılıqları yaymaqla uyğun gördüyünüz sahələrdə islah edin. Siz bu xalqın seçilmişlərindənsiniz. Hansı cəmiyyət öz yolunu behiştə doğru, Allahın razılığına doğru, həqiqi səadətə doğru aça bilsə, həmin xalqın seçilmişləri, öndə gedənləri Allah dərgahında böyük savaba nail olacaqlar.

Əgər Allah göstərməsin, bir cəmiyyət yanlışlığa, geriliyə, zəlalətə, azğınlığa düçar olarsa, - zəlalət Quranın təbiridir və çox doğru təbirdir – həmin cəmiyyətin seçilmişləri, öndə gedənləri Allah qarşısında cavabdehlik daşıyırlar. Siz – istəsəz də, istəməsəz də - seçilmişlərsiniz. Çalışın öz mühitinizdə təsirli və islahatçı olun.⁵⁵

55. Gənclər inqilabın bu gününün fəal qüvvələri, sabahının isə sütunlarıdırlar.

Siz şagirdlər, tələbələr, gənclər, gələcək nəsil, eləcə də sonrakı dövrlər üçün inqilabın əsas sütunusunuz. Bu gün siz həm inqilaba çox böyük təsirə maliksiniz. Çünki gəncsiniz. Həm də siyasi, hərbi, quruculuq cəbhəsində və ola biləcəyiniz hər yerdə inqilabın fəal qüvvələrisiniz. Amma sabah isə inqilabın sütunlarısınız. Bu gün təsirli qüvvələrsiniz. Amma sabah inqilabın dayaqlarısınız. Diqqət yetirin, inqilabı kökdən, fikri, məntiqi əsasları ilə, doğru tanıyın.⁵⁶

56. Ölkənin taleyinə qarşı laqeydlik, soyuqqanlılıq icazəli deyil.

Gənc nəslin, xüsusilə tələbə gənclərin laqeydliyi, soyuqqanlılığı icazəli deyil. Ölkəsinin taleyi haqqında düşünməyən, ölkəsinə qarşı dünyada nizamlanan düşmənçilikləri, hadisələri görməyən, onlara etirazını bildirməyən gənc bir inqilabçı millətin nümayəndəsi adını üzərinə almağa layiq deyil.⁵⁷

57. Bir ölkə üçün gənc nəslin laqeydliyi, başısoyuqluğu vəba virusundan da pisdir.

Əgər bir ölkədə istənilən sahədə ehtiyac duyulduğu zaman xalq meydana çıxırsa, yəni xalq gümrah və işə hazırdırsa, düşmənlər qeyri-təslimçilik ruhunu ondan almaq istədikdə nə edirlər? Sizcə, inkişafda olan nəsli laqeyd, başısoyuq, qeyri-ciddi yetişdirməkdən yaxşı yol varmı? Əməyə inamsız, həmkarlığa, milli vəhdətə inamsız, dinin dəyərinə, missiyasına inamsız etməkdən yaxşı yol varmı? Sizcə, bu viruslar vəba virusundan daha pis deyilmi? Əgər düşmən bunu bacarsa, edəcək.⁵⁸

56. Gənclər ölkənin əsaslı məqsədlərinə münasibətdə ciddi olsunlar.

Biz əziz gənclərimizdən – istər oğlan olsun, istər qız – ölkənin mühüm məsələlərinə münasibətdə ciddi olmağı, ciddi davranmağı umuruq. Təklif edirəm ki, bu “ciddi olmaq” məsələsi haqqında düşünün. Sonra görəcəksiniz ki, ətrafda görülən bir çox işlər ciddi olmamaqdan törəyir.⁵⁹

59. Gənc düşünməli, fikrini müzakirəyə çıxarmalı və tələb etməlidir.

Biz istəyirik, gənclərimiz düşünmək lazım olduğunu hiss etsinlər. Öz fikirlərini müzakirəyə çıxarıb tələb etsinlər. Şou göstərmək istəmirik və gözdən pərdə asmağa da ehtiyacımız yoxdur. Lakin gənclərimizin, - xüsusilə ölkə miqyasında çox geniş tələbə sinfinin - bu hissi özlərində gücləndirmələrini istəyirik. Onlar hiss etməlidir ki, üzərlərinə ölkənin gələcəyi ilə bağlı məsuliyyət düşür. Bu sahədə özlərində öhdəçilik hiss etməli və onun üçün çalışmalıdırlar. Buna ehtiyacımız var.⁶⁰

60. Gənclər və inqilab məsələlərinə qarşı məsuliyyət hissi.

Gənc nəsil daim inqilab məsələlərinə qarşı məsuliyyət hiss etməli, özünü inqilabın problemlərindən kənara çəkməməlidir. İnqilab bu gün ona hansı vəzifəni diqktə edir? Ondan nə istəyir? Onun inqilabın inkişafında nə rolu ola bilər? Onun vəzifəsi nədir? Gənc zümrə özünü daim meydanda olan geniş kütlədən ayırmamalıdır. Onların tərəqqisinə, savadlanmasına, məlumatlanmasına kömək etməlidir. Universitetin qapısı xalqın üzünə açıq olmalıdır. Tələbə universitet mühitində hasara alınmamaldır. Tələbə öz ailə üzvləri ilə, dostları ilə aydınlaşdırıcı münasibətdə olmalıdır. Özünü ölkənin, cəmiyyətin problemlərində şərik hesab etməlidir⁶¹.

61. İmam Xomeyninin gənclərin sevgisini qazanmaqda və böyük İslam inqilabının meydana gəlməsində rolu.

İmamın ən böyük üstün cəhəti bu idi ki, özünü bir şəxsiyyət olaraq önə çəkmədi. Özlüyündə də özünü İslam və müsəlmanlarla bağlı məsələlərdə bir şəxsiyyət kimi hesab etmirdi. İmam İslamda həll olmuş, ilahi maarifə könül vermiş bir insan idi. Səmimi qəlbdən bu maarifi qəbul etmiş, onun tərkib hissəsi olmuşdur. O, Allahın insan həyatındakı hakimiyyətini qəbul etmişdi. Öz şəxsi həyatında da həqiqətən, ilahi hakimiyyəti qəbul etmişdi. Allahın qulu idi, Ona müti idi.

İlahi hakimiyyət buradan başlayır. Öncə ürəyimizi Allahın bəndəsi edək. Allahı könlümüzə, varlığımıza hakim edək. Sonra bütün ölkədə, cəmiyyətdə (Allah) hakimiyyəti qurmaq yönündə hərəkət edək. Beləcə növbə dünyaya çatsın. Belə insanlar iş görə, irəliləyə bilərlər. İmam həqiqətən, bu sahədə ilahi rəhbər, öndər idi. Buna görə də onun qopardığı fəryad İslam fəryadı idi, Allah fəryadı idi. O, Allahın adının və yolunun bərəkətindən könüllərlə əlaqə yarada bildi, ürəkləri ələ aldı.

Həmişə belə olmuşdur. İlahi bir məsələ ortaya çıxdıqda tağut toxumaları öz-özünə kənarlaşır. Önəmli olan budur ki, o ilahi əzm, o ilahi təşəbbüs meydana girsin. (Allahdan) qorxanlardan Allahın nemət verdiyi iki nəfər dedi: “Onların üstünə (qəflətən) qapıdan (yaşadıqları şəhərin qapısından) girin. Əgər (qapıdan) girsəniz, onlara mütləq qələbə çalarsanız. Əgər möminsinizsə, Allaha təvəkkül edin!” (“Maidə,23”). Kənara çəkilsəniz heç bir nəticəsi olmayacaq. Ən böyük insanlar, ən böyük müqəddəslər, zəkalar meydana atılmayıb kənara çəkilsələr, bütün dalğalar onların başının üstündən ötüb keçəcək və onlar, geri qalacaqlar. Amma elə ki, həmin iman, əzm, həmin bilik, nur dolu saf ürək meydana atıldı, artıq sehr batil olacaqdır.

Hər bir sehr möcüzənin gəlişi ilə batil olur. Musanın əsası meydan atıldısa, sizin meydana atdıqlarınız cadu və aldadıcıdır, həqiqət deyil. Həqiqət, Musanın əsasıdır. O daxil oldusa, bütün sehrlər bir göz qırpımında aradan gedirlər.

İmam bu işi gördü. Ona görə də ürəklər ona doğru cəzb oldu. Bəziləri təəccüblənirlər. bu hadisəni təhlil edə bilmirlər. Necə oldu ki, yanlış, qeyri-sağlam, bütün mədəni amillərin gəncləri fəsada sövq etdiyi bir sistemdə, birdən-birə gənclər meydana atıldılar və bu böyük inqilab baş verdi? Səbəb bu idi. Bu sosioloji, psixoloji baxımdan da tam aydın təhlil oluna bilər. İmam bu meydana elə bir miniklə atıldı ki, o miniyə minən hər kəs sağlam yatmışları oyada bilər.⁶²

62. İslam Respublikasının ən böyük fəthi.

1982 və ya 83-cü ildə Bostan qəsəbəsi fəth olunduqda İmamın xalqa müraciəti oldu. İmam orada “Fəth əl-fütuh” (fəthlər fəthi) ifadəsini işlətmişdi. Bəziləri bunun Bostan döyüşünə aid olduğunu düşünürdülər. Amma İmam onu demirdi. İmamın fəthdə məqsədi bu ayıq, agah insanları yetişdirmək idi. Həqiqətən də İslam Respublikasının fəthi gəncləri ruhi yüksəlişin, əzəmətin bu mərhələsinə yetirmək idi. Onlarda özünəgüvənc hissi yaratmaq, bütöv bir dünyanın geniş miqyaslı hücumuna sinə gərib ölkəsini, varlığını, İslamı müdafiə əzmi yaratmağı idi. Bunun ən bariz nümunəsi zorakı müharibə idi və bu günədək davam edir. İndi də biz dünyanın hücumu, təcavüzü qarşısında dayanmışıq.⁶³

63. Ölkənin gənc nəslini tərbiyə etmək ən çətin işlərin ön xəttində olmaqdır.

İnsan tərbiyə etmək olduqca çox önəmlidir. Xüsusilə savadlı insan tərbiyə etmək daha çox əhəmiyyətə malikdir. Bizim indi məktəblərdə milyonlarla gənclərimiz, yeniyetmələrimiz təhsil alırlar. Onlar inqilabın uşaqlarıdırlar. Yaxın gələcəkdə qırx il yox, on il, onbeş il sonra şübhəsiz ölkə onların əlində olacaq. Onların biri sıravi işçi, biri müdir, biri deputat, biri nazir olacaq. Bu, belədir. Onların öz zamanlarında vəzifələri ölkəni inqilabın, İslamın məqsədlərinə doğru, daha yüksək mərhələyə, daha yaxşı vəziyyətə doğru inkişaf etdirməkdir. Çünki dayanmaqdan, donuqluqdan söhbət gedə bilməz. Onlar gəlib bizdən daha yaxşı, daha öndə hərəkət etməlidirlər.

Bəli, onlar bugünkü, rəsmilərdən daha yaxşı olmalıdırlar. Onlar irəli getməlidirlər. Bir halda ki, onlar nə inqilabı görmüşlər, nə də inqilab dövründəki vəziyyətlə inqilabdan öncəki vəziyyəti müqayisə etmək gücünə malikdirlər. O dövrün azğınlığını, şəhvət düşkünlüyünü, təşəbbüssüzlüyü, asılılığı və s. görməmişlər. Bu uşaqlar bunları görməyiblər. İmamı görməyiblər. Müharibəni, Tehranın bombardman olmasını görməyiblər. Belə bir halda tərbiyə olunmaq, böyük inqilab karvanını bizim çatdırdığımız yerdə bizdən alıb bir addım da irəliyə aparmaq istəyirlər. Görün nə çətin işdir. Bu işi görməlidirlər? Bu işi sizin tərbiyə etdikləriniz görməlidirlər. Onlar bunu bacararlar, yoxsa yox?

Yəni siz öz işinizə bu gözlə baxın. Bü gun kimin təlim-tərbiyə işlərində rolu varsa, dünənin, inqilabdan öncənin mübarizələrinin keçirdiyi hissi keçirməlidir. Yəni özünü çətinliklərin ön xəttində hiss etməlidir. Bu şəkildə, bu ruhiyyə ilə işləməlidir. Elə bir iş gördüyünü hiss etməlidir ki, əgər görməsə, soyqırım olacaq. Nə üçün? Çünki bunlar uşaqları tərbiyə etməlidirlər⁶⁴.

64. Sionistlər ilk növbədə gəncləri inqilabdan ayırmaq üçün plan hazırlayırlar.

Dünya görmüş zirək sionizm siyasətçiləri bu inqilabın böyük olduğunu başa düşdülər. Onunla mübarizə aparmağı qərara aldılar. Onlar bu məqsədlə plan hazırladılar. Onlar əslində bu böyük tarixi hərəkatdan vahimələnirlər. Buna görə də uzun müddətli proqramlar hazırlayırlar. Çalışırlar xalqı, ilk növbədə gəncləri, sabahın xalqı olacaq bu günün gənclərini inqilabdan ayırsınlar⁶⁵.

65. Gənclər, xüsusilə tələbə gənclər siyasi düşüncəyə malik olmalıdırlar.

Xalqın əli ilə böyük işlər görmək istəyən, quruluşu xalqın çiynində, xalqın sonsuz qüdrəti ilə mənzil başına yetirmək istəyən, xalqı quruluşun hər şeyi hesab edən hökumətin vətəndaşları, gəncləri, xüsusilə tələbə gəncləri qeyri-siyasi ola bilərlərmi? Alimlərin ən aliminin, biliklilərin ən biliklisinin belə siyasi zəkası, siyasi düşüncəsi olmasa, düşmən onu bir nabatla o tərəfə apara, özünə cəzb edə bilər, öz mənafeyi naminə istifadə edə bilər. Bizim gənclərimiz bu incə məqamları dərk etməlidirlər.⁶⁶

66. Bu gün bizim gəncimiz hansı məqsədə doğru hərəkət etdiyini bilməlidir.

Avropa dünyasının, bu günün hökmranı, əsasən Qərb və onun mütilərinin ən önəmli çatışmazlığı bir fikir çatışmazlığı, bələdçi bir düşüncə, bu günlərdə geniş yayılmış dillə desək, düzgün təfəkkürə söykənən, gerçəkliyi düzgün başa düsən, ideologiya çatışmazlığıdır. Onların ən mühüm çatışmazlığı bu fikir sisteminin olmamasıdır. Buna görə də yanlış ideologiyalar qondarıb (zorla xalqa) sırıyırlar. Bu inqilabdan qorxmalarının ümdə səbəbi də budur. Onlar bilirlər ki, bu inqilab düzgün dünyagörüşünə, yaradılışı samballı dəlillərlə dərk edən düzgün təfəkkür sisteminə söykənir.

Buna görə də hamı bilir ki, dünyanın harasında, yolun harasında (hansı cərgədə) yer alıb və hansı məqsədə doğru hərəkət edir. Yaşam məqsədyönlü, mübarizə də məqsədyönlü olur. İslam təfəkküründə insan həyatının məqsədi kamillik dərəcəsinə yüksəlməkdir. Bu mənəvi kamillikdir, amma mütləq, maddi zinətlərə də özündə yer verir. Necə deyərlər, dünyadan keçən axirətdir. Məqsəd ədalətin hakim olduğu cəmiyyət, sağlam cəmiyyət, inkişaf etmiş, mənəvi ölkə, eyni halda yüksək maddi gücə malik, mənəviliyə meylli, insani əxlaqın, həqiqi insaniyyətin hiss olunduğu cəmiyyət, ölkə qurmaqdır.

Görün necə yüksək və gözəl məqsəddir. Qərblilərdə bu yoxdur. Onların bir – birinin üzərinə qaladıqları sivilizasiyalar, mövcud müsabiqələr hamısı fərdin birinciliyinin, fərdi mənfəətpərəstliyin üzərində qurulmuşdur. Buna görə də bu müsabiqədə bir yerdə inkişaf əldə edirlər, digər yerlərdə isə sarsıntılarla üzləşirlər. Bu əxlaqi sarsıntılar, bu mental çatışmazlıqlar, gənclərin əsəb gərginlikləri, bu iztirab və məqsədsizlik həmin mənfəətpərəstlikdən, özünəpərəstişdən, şəxsiyyətpərəstlikdən törəyir.

İslam sistemində belə deyil. İslam fəlsəfi təfəkkürü, İslam prinsiplərini düzgün başa düşmək insana hər an yolun harasında olduğunu, hansı məqsədə doğru hərəkət etdiyini hiss etdirir. Hadisələri təhlil etmək gücü tapır. Hər bir şəraitdə öz vəzifəsini müəyyənləşdirir. Bu gün bizim gəncimiz belə olmalıdır.⁶⁷

67. Gənclərin ictimai-siyasi məsələlərdəki üsul fərqliliyindən qorxmaq lazım deyil. Bir şərtlə ki…

Üsul fərqliliyindən çox da qorxmaq lazım deyil. Bu, pis şey deyil. Bunun eybi də yoxdur. Misal üçün, iki siyasi üsul var. Bir gənc bu üsulu qəbul edir, digəri başqa üsulu. Burada acınacaqlı hal düşünmədən, araşdırmadan hərəkət etmək, tələsik qərara gəlmək, özündən çıxmaq, araşdırmadan iş görməkdir. Mən, əziz gənclərə bu vəziyyətdən uzaq olmağı tövsiyə edirəm. Gəncliyin zəruri şərti tələsik qərara gəlmək deyil.

Əlbəttə, gəncliyin mənası hərəkət etməkdə, işə başlamaqda qorxusuzluq deməkdir. Gəncliyin mənası budur ki, insan həyata keçəcək işin dolaşıqlığına düşməsin. Amma, özündən çıxmaq, taktikasız addım almaq, ölçülüb-biçilməmiş addım atmaq demək deyil. Gənc (həm ölçülüb-biçilməmiş) həm də ölçülüb-biçilmiş iş görə bilər. Yəni düşünərək iş görə bilər. Əgər bu xüsusiyyət – düşünmək, araşdırmaq, haqq-həqiqət sorağında olmaq xüsusiyyəti mövcud olarsa, – bütün bunlar tam olaraq gəncdə ola bilən xüsusiyyətlərdir, bəzisi isə misal üçün, haqq sorağında olmaq prinsipcə gənclərin xüsusiyyətlərindəndir – üsul fərqinin heç bir mənası yoxdur və azğınlığa səbəb olmayacaqdır. Ən azı ümdə problem törətməyəcəkdir.

Başqasını inkar – insanın ictimai məsələlərdə müəyyən mövqe tutub bundan qeyrisi ola bilməz deməsi – düzgün deyil. Bu, yaxşı hal deyil. Əlbəttə, bəzi etiqadi prinsiplərdə belə də olmalıdır. Yəni düşünərək, araşdıraraq sabit bir nöqtədə dayanıb qətiyyətlə: “Belədir, qeyrisi ola bilməz” demək lazımdır. Burada “belədir, qeyrisi ola bilməz” demək pis deyil. Əksinə, yaxşıdır. Lakin ictimai məsələlərdə, siyasi məsələlərdə, müxtəlif ictima münasibətlərdə “belədir, qeyrisi ola bilməz” demək doğru deyil. Fikrimcə, insan tərəf müqabilinin fikirlərinə qarşı dözümlülük göstərməlidir. Öz düşüncəsini gerçəkləşdirməkdə meyar və ölçü alaraq ölçüb-biçməyi əsas götürməlidir. Əgər belə olarsa, fikrimcə, heç bir problem qarşıya çıxmaz⁶⁸.

68. Ürəyim istəyir ki, gənclərimiz dünyanın ən kiçik siyasi hadisələri haqqında düşünsünlər, onları təhlil etsinlər.

Bizim sözlərimizlə Amerikalıların sözləri arasında yerdən göyədək fərq var. Biz deyirik ki, bunların rəsmini belə görmək istəmirik. Bunlarla sonuna qədər əlaqə yaratmaq istəmirik. Onlar isə deyirlər ki, əgər bizimlə əlaqə qurmaq istəyirsinizsə, bu işi görməlisiniz, o işi görməlisiniz. Bu iki söz arasında nə əlaqə var?

Sanki bunlarla əlaqə yaratmaq üçün onlarla vasitə salmış bir ölkə haqqında söhbət edirlər. Hələ bir şərt də qoyurlar? Nə şərt?! Biz şərt qoyuruq. Arxasında, tarixi keçmişində bu qədər faciələr olan ölkə ilə əlaqə qurmaq üçün şərt qoyuruq. Bizim şərtimiz o ölkənin tövbə etməsidir. Bizim şərtimiz dünya üçün faciələr törətməyə son qoymaqdır. Siz gəlib bizim qarşımıza şərt qoyursunuz? Əlaqə yaradılmasını şərtli, müzakirələri isə şərtsiz edirlər. Dəqiqtli olun! Mənim ürəyim istəyir ki, bu gənclərimiz, – istər oğlan, istər qız – hətta məktəb şagirdləri dünyanın ən kiçik siyasi hadisələri üzərində düşünsünlər, təhlil etsinlər⁶⁹.

69. Hazırki dövrdə gənclərin vəzifəsi həmişəkindən daha ağırdır.

Diqqətli olmaq lazımdır ki, hazırki dövrdə bu vəzifə həmişəkindən daha ağırdır. Niyə? Çünki hazırda cəmiyyətdə gənc nəsil xüsusi rol oynayır. Çünki gənc əhali artmışdır. Çünki gənc nəslin ölkənin siyasi, ictimai, mədəni həyatındakı təsir gücü böyükdür. Burada məsələ gəncin özü ilə bağlı vəzifəsi olub – olmaması deyil. Yox, məsələ burasındadır ki, geniş gənc əhali, onların meydanda olmaları, xüsusilə ölkəmizin sədaqətli gənclərindəki ayıqlıq dünyanın çox az yerində var və onların vəzifələrini ağır və önəmli edir.⁷⁰

70. Gənc nəsil belə bir meydanda məsuliyyət daşıyır.

Biz bu gün həssas şəraitdəyik. (Belə olan halda) gənc məsələlərə laqeyd qala bilərmi? Düşmənin bizə hücumu təbii məsələdir. Xüsusi cihazların olması və düşmənin planlarının dərinliklərindən bizə xəbər gətirməsi lazım deyil. Əlbəttə, bizə xüsusi xəbərlər gəlir. Belə deyil ki, heç nədən xəbərimiz yoxdur. Lakin bu xəbərlər, məlumatlar sızdırılmasa belə düşmənin əleyhimizə plan hazırlaması, fitnə salmaq istəməsi aydın, təbii və tam məntiqlidir. Bəziləri fitnə təxəyyülü məsələsini ortaya atırlar. Universitetlərdə, ölkənin ziyalı mühitində bir insan xəcalət çəkmədən: “Fitnə təxəyyüldür,” – deyir. “Düşmən bizim əleyhimizə fitnə törətmir”, – deyir. Necə deyərlər, anam səhv edir, pişiyin də xortdan olduğunu təsəvvür edir. Bu nəciblikdə amerikalılar və fitnə?!⁷¹

71. Gəncin bütün cidd-cəhdi quruluşu qorumaq olmalıdır.

Gənc öz sayıqlığı, hövsələsi, cidd-cəhdi ilə iş və təhsil mühitində, gələcəkdə tutacağı vəzifələrdə bütün qüvvəsi ilə quruluşu mühafizə etməyə, qorumağa çalışmalıdır. Quruluşun qüsurlarını, nöqsanlarını aradan aparmaq bir məsələ, onu devirmək istəyənlərlə mübarizə isə digər məsələdir. İnsan bir universitet mühitində bir nəfər “ziyalı”nın: “Kişi odur ki, ölkədə qalıb bu quruluşla mübarizə aparsın və onun kökünü qurutsun”, - dediyini eşitdikdə dərin hüznə qərq olur. Bu İslami, ilahi demokratik (xalqa dayanan) quruluşla mübarizə aparan kişidirmi?!

Yolunda bu qədər insan, xalq səyi olan, bu qədər gəncləri fədakarlıq edən, yolunda bu qədər şəhid qanı axan, bu ölkəyə ürəyi yananların, onu möhkəmlətmək uğrunda o qədər çətinliyə, problemlərə qatlaşdığı, böyük bir millətin bütün varlığı ilə ayaqda saxladığı, dünyada İslamın izzəti, İranın şərəfi, ucalığı olan quruluşa qarşı mübarizə?! Belə bir quruluşun kökünü qazımaq üçün çalışmaq kişilikdir?! Bu nə böyük namərdlikdir. Əlbət ki, bu tam dar düşüncəyə söykənən təsəvvürlər yalnız xəstə, qərəzli ürəklərdən sadir olur. Bu quruluş çox güclüdür. Ən dərin köklərdəndir və Allaha şükürlər olsun ki, böyük düşmənçiliklər də onu sarsıda, yerindən dəbərdə bilmişdir.⁷²

72. Gənc nəslin ölkənin tarixi məsələlərinə, inqilabın necə formalaşdığına diqqətinin zəruriliyi.

Bugünkü nəsil, xüsusilə gənc nəsil öz ölkəsinin tarixindən xəbərdar olmalıdır. Məşrutə zamanından bu yana daha önəmlidir. Siz hansı ixtisasda təhsil almağınıza baxmayaraq, fərqlənənlər olduğunuz üçün – inşallah bundan sonra da fərqlənənlərdən olacaqsınız – bilməlisiniz ki, ölkəniz hansı şəraitdə olmuşdur və hansı şəraitdədir. Siz, xüsusilə keçmiş rejimin tarixini bilməlisiniz. Bugünkü nəsil İslam inqilabının bu ölkəni rejimin cəngindən necə qutardığını bilmir. Biz, bütün varlığımızla rejimi hiss etmişik deyə bunları yaxşı bilirik. Bunlar inikas olunmalı, deyilməlidir.

Sizin dünya məsələləri haqqında məlumatınız artmalıdır. Hesab edirəm ki, bu və ya digər tələbə bu ölkənin, bu inqilabın qaniçən qurdların əlindən necə alındığını, iyirmi üç il ərzində hansı zəhmətlərə qatlaşılaraq buraya gəlib çıxdığını, ona qarşı (bu gün də pusquda duran) düşmənçilikləri tam bilsə, bu sistemdə nə etməli olduğunu bilər. Öz vəzifəsini hiss edər, müəyyən edər. İranlı gənc həm ayıq-sayıqdır, həm də siyasi görüşə malikdir. Buna görə də qaranlıq bir şey qalmır.

Deməli, mənim tövsiyə etdiyim çıxış yolu kitab oxumaq, geniş mütaliə etmək, tələbə ictimaiyyətini yanlış bəhslərə yox, düzgün, həqiqi bəhslərə yönəltməkdir. Əlbəttə, ürəyi nuraniləşdirmək, özünütərbiyə və bu kimi məsələlər geniş mövzudur ki, lazımi yerdə təkid olunmalıdır⁷³.