Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

di$an
ravishlarjdir. 
Alt, yan, uzak
, 
yakin
ravishlari kam qo'Jlanadi:>w? 
gelip yatmak, kar§i gelm ek
kabi. 
Uzak, vakin
so'zlarida ham b a’zan 
bir o 'rin ravishi ifodasi nam oyon bo'ladi: 
uzak durmak, yakin gelmek
kabi. 
Ay§e igeri girdi. Araba geri yurudti. Ugak kentin ustunden gegti
kabi.
66

---

P a y t ra v is h la ri 
(zaman zarflan)
vaqt, zamon nomlaridir: 
diin
(geldi), y a r in (gidecek), §imdi (yuriiyor), кцт (dinlendi)
kabi. Payt 
ravishlari ish-harakat va uning yuz berishini zamon ichida ko ‘rsatadi. 
Payt ravishlari sirasiga, asosan, 
diin (kecha), bugiin (bugun), yarin
(ertaga), §imdi (hozir), gece (tun, kecha), gtinduz (kunduz), yaz-
m (yozda), demin (hali, boya), once (oldin, ilgari), sonra (songra,
keyin), erken (erta), кц-т (qishda), vine (yana), sabah (ertalab), ge-
celeyin (kechasi, kechalab), yimdilik (hozircha), artik (endi), eskiden
(qadimdan, oldin)
kabi so 'zlar kiradi. Bu so ‘zlarga o'xshash o ‘n!archa 
boshqa so 'z turkum lariga oid so ‘zlar ham gap ichida payt ravishlari 
vazifasini bajarib kelishi mumkin. 
Daha (yana, hali)
aslida m iqdor 
ravishidir, lekin u turk tilida payt ravishi sifatida ham
heniiz (hanuz
, 
hali)
ravishi o ‘rnida q o ‘llanishi m umkin. 
Sabahlari, geceleri, ak§am-
lan, onceleri
kabi k o ‘plik qo'shim chasi olgan shakllar 
onceden,
sonradan, eskiden, goktan
kabi chiqish kelishigi qo'shim chasi olgan 
shakllar payt ravishi hisoblanadi. Arab tilidan o'zlashgan