birlikda
ne yapiyor? (nima qilyapti?)
so ‘rog'iga javob beradi.
Hozirgi
zamon qo'shim chalari f e ’lni hozirgi zam onda tuslaydi vashaklan darak
(bildirishj,
zamon jihatdan esa hozirgi zam onni ifodalaydi.
Shu bilan
birga hozirgi zam onning ish-harakatning
davomiyligini ifodalovchi
vazifasi ham bor, y a ’ni bu shakl ish-harakatni hozirgi kelasi zam onda
ham ifoda eta oladi. M asalan:
oku-yor-um (o ‘qiyapman, о 'qiyman,
y a ’ni har doim о ‘qiyman).
Turk tilida hozirgi zam on qo'shim chasi
-yor
bo'lib,
u aslida
yo rir
“
ytiriir”
yordam chi fe ’lidan yuzaga kelgan yangi qo'shim cha
hisoblanadi:
geli yo rir (geliyor), gide yo rir (gidiyor)
kabi. Hozirgi
paytda bu qo'shim chaning turkiy singarmonizm
va boshqa turli tovush
o'zgarishi bilan b o g 'liq qoidalarga bo'ysunm asligining asl sababi ham
uning m ustaqil o 'z a k shakliga ega bo'lganligidir.
Dostları ilə paylaş: