Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


singlimizni ota uyiga qabul qilishga hozirmiz



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə170/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

singlimizni ota uyiga qabul qilishga hozirmiz.
Harakat nomi ishtirok etgan murakkab kesim ega bilan egalik 
affikslari vositasida moslashadi 
(-(ii)m; -(i)n, -(i)n, -(u)n, -(ii)n; -(s)i,
-(s)i, -(s)u, -(s)ii; -(i)miz, -(i)miz, -(u)muz, -(ii)miiz; -(i)niz, -(i)niz,
-(u)nuz, -(ii)niiz; -lari, -leri): Biz bir §eyi anlamamiz lazim(
R.N.G.).
-
Biz bir narsani tushunib olishimiz kerak.
Jamlovchi olmosh yoki birdan ortiq shaxslarguruhini bildiruvchi 
so'zlar, so'z birikmalari ega bo'lib kelganida, kesim birlikda ham, 
ko'plikda ham bo'lishi mumkin: 
Qocugu kurtardigimz igin 
aile, size
te.sekkiir etmek 
istemez mi? - Bolani qutqarganligingiz uchun oilasi
va mmnatdarchilik bildirishni istamaydimi?
18 0 belgisi qo'shim chasi y o 'q , degan m a ’noni bildiradi.
172


Ega va kesim son jihatdan har doim ham moslashavermasligi 
mumkin. Masalan, ega uchinchi shaxs ko‘plik formasida bo‘lganida, 
kesim birlikda b o iish i mumkin: 
K arplarm daki yeni tamir edilmif eve
kiracilar tagmiyordu.
 
-
Ro ‘paralaridagi yangi ta'mirlangan uyga
ijarachilar ко ‘chayotgan edi.
Kesim var, 
yok 
so‘zlari bilan ifodalanganida ham, ega va kesim 
ko'plikda moslashmaydi: 
Kuquklerin arasinda 
kocaman genqler var­
di.
 
— 
Kichiklar orasida kap-katta yigitlar ham bor edi.
So‘zlovchining kamtarligi, xokisorligi m a’nosini ifodalashda 
maxsus so‘zlar birinchi shaxs, birlik tushunchasini beruvchi kishilik 
olmoshi o'rnida qoilanilishi mumkin: 
Bendeniz belki bir qeyrege

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin