bajarish-bajarmasligi qayd etilmagan. Shuningdek, birgina hoi atama-
si orqali shart mayli formasidagi so'z va payt m a’nosini bildiruvchi
so'z hamda ravishlar tushuniladi. Predmetning belgisini bildiruvchi
so’zlar gap bo‘lagi statusiga ega emas.
T.Banguo'g' lu vositasiz toidiruvchi (nesne), vositali to1 ldiruvchi
(isimleme), hoi (zaiilama) ega, kesimdan anglashilgan m a’noni aniq-
lashtiruvchi gap boiaklari qatoriga kiritgan. H .Dizdaro'g'lu va R.To-
parli turk tilida toidiruvchining to'rt turi mavjudligi xususidagi fikrni
ilgari surgan: vositasiz toidiruvchi (nesne (dtiz tiimle?), vositali t o i
diruvchi (dolayli tumle?), ko'makchi toidiruvchi (ilge? tiimleci), ra
vish toidiruvchisi (hoi) (belirte? tiimleci). Tilshunoslar ega va kesim
dan boshqa barcha gap boiaklarining vazifasi gapni mantiqan to'l-
dirish deb hisoblaganliklari sababli barcha ikkinchi darajali gap bo‘-
laklarini toidiruvchi deb atashadi. Mazkur tasniflardagi toidiruvchi
M.Erginning ishida ta ’riflangan toidiruvchining aynan o'zi. Vositali
toidiruvchi otlarning jo'nalish, chiqish, o'rin-payt kelishigi qo'shim-
chalarini olgan hamda kesimga bogiangan gap boiagidir. Turk tilida,
tilshunoslarning e’tiroficha, tilga olingan kelishik shaklidagi barcha
otlar vositali toidiruvchi, degan xulosa kelib chiqadi. Natijada ish-
harakatning bajarilish o ‘rni, yo‘nalishini bildiruvchi gap boiaklari
ham asossiz ravishda vositali toidiruvchi qatoriga kiritiladi. Masalan,
Dostları ilə paylaş: