Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining

ister
sicakolsun, 
ister 
soguk.
Bu vosita o‘zbek tilidagi xoh so‘ziga muvofiq 
bo‘ladi: 
Havo xoh issiq bo ‘Isin, xoh sovuq.
Gapning uyushiq bo‘laklari
Tayanch so‘z va iboralar: 
gap bo ‘laklarining uyushishi, uyu­
shiq ega, uyushiq kesim, uyushiq aniqlovchi, uyushiq to ‘Idiruvchi,
uyushiq hoi
, 
yig ‘iq uyushiq bo ‘laklar, yoyiq uyushiq bo ‘laklar.
Turk tillaridagi uyushuvchi elementlar quyidagi ko’rinishlarda 
bo‘ladi:
1. Gapning bosh boiaklari uyushib keladi:
a) ega uyushadi: 
Hatta giinden gune 
ctiret ve cesareti 
artiyordu.
- Hatto kundan-kunga
j u r ’ati va jasorati 
ortayotgan edi;
b) kesim uyushadi: 
Ayrdik giinuniin faciasim hala 
hatirlar ve
gulerim. 
-
Ayriliq kunining fojeasini hanuzgacha xotirlayman va
kulaman;
v) bosh boiaklarning har ikkalasi uyushib qo'llanadi: 
Babamlar
ile dayimlar 
dagdan keklik 
avlayip gelirlermi§ 
ve kebap 
рцтНегтщ.
- Otamlar va togUimlar 
tog'dan kiyik 
otib kelar 
va kabob 
pishirar
ekanlar.
264

---

2. Gapning ikkinchi darajali bo'laklari uyushiq holda ishlatiladi:
a) To‘ldiruvchining vositali va vositasiz shakllari uyushib keladi. 
Masalan, quyidagi gapda ajratib ko'rsatilgan uyushgan vositasiz to'l- 
diruvchilar ohang yordamida birikkan: 
Fakat onun 
ne gektigini, 
senin
iqin 
neyaptigim
yalmz ben bilirim. - Faqat uning qanday azob chek-
kanini, sen uchun nima qilganini yolg ‘iz men bilaman;
b) aniqlovchining qaratqich va sifatlovchi turlari uyushib keladi. 
Keltirilgan misollarda gapning sifatlovchi-aniqlovchilari uyushgan: 
Sana bu dogu denilen