Uq gun once qar§ida tesadtif ettisim о kadin bugiin buradaydi. 2. Bir harakatni tasvirlovchi qo‘shma fe’llar ravishdosh
q o ‘shim chasini olgan bir fe’lga bir tasvir fe’li qo ‘shish y o ‘li bilan
yasaladi. Tasvir fe’li m ustaqil fe’lga imkoniyat, ehtimol, tezlik,
yaqinlashuv va boshqa m a’nolarni yuklaydi
fqarang: qo'shma f e ’l shakllari. Ко ‘makchi f e ’llar (Tasvir Fiiller i; Tezlik fiilleri). F e’lning ko‘rinishlari (Fiilin Qitisi) M a ’lumki, gap ichida ish-harakatning am alga oshishida ot turli
k o ‘rinishga kiradi: ta ’sir ko'rsatadi, ta ’sirlanadi yoki boTishsiz m uno-
sabatda bo'ladi. B unga m utanosib ravishda fe’l negizi turli k o ‘ri-
nishlar olib, otning gap ichidagi vaziyatini belgilaydi:
Ahmet dov-dii. Ahmet dov-iil-du. Ahmet ddv-dur-dii. Ahmet dov-m e-di kabi.
F e ’ 1 o'zagining tuslanishdan oldin olgan bunday shakllari uning
ко ‘rinishi (aspekt yoki
qati) deyiladi. Turk tilida fe ’l olgan k o ‘rinish-
lar turlicha
(6
xil) b o ‘lib, ularning har biri o 'z qo'shim chasiga ega
v a um um iy qilib,
fiilin gatisi deyiladi. Demak, fe ’lning vositasiz
to ‘ldiruvchi
(nesne) olish-olmasligi, yoki gap egasining holatiga
k o ‘ra qo'shim chalarning fe ’l o ‘zak va negiziga q o ‘shilib, yangi fe ’l
yasalishiga
qati yoki
goruniq deyiladi. FeTlar vositasiz toTdiruvchi
(nesne) olishiga k o 'ra
о ‘timli (geqifli) va
о ‘timsiz (gecifsiz) boTadi.
FeTlar gap egasigak o‘raoltiturgaboT inadi: 1
.bo ‘lishliko ‘rinish (yahn gdrunu$) - dov-mek; 2 . bo ‘lishsiz ко ‘rinish (olumsuz gdriiniif)
