Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


gelmek fe iin in g hozirgi  ^m oni  gegmigte geliyor



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə85/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

gelmek
fe iin in g hozirgi 
^m oni 
gegmigte geliyor

geliyordu
b o ia d i. Bu yerda bir qo'shm a 
^ ig a ikkita zamon qo'shim chasi qo'shilgan: biri f e i o'zagiga 
^ s h ilg a n
-iy o r
hozirgi zam on qo'shim chasi, ikkinchisi eski bir 
ordamchi f e i
(er-di

i-di > -di)
dan qolgan 
-di
o 'tg an zamon 
^o'shimchasidir. Ikkinchi qo'shim cha hozirgi zam on f e iin i o'tm ishga 
j^o'chirgan va hozirda nisbat qo'shim chasiga aylangan.
Hikoya shakli f e i ifodalagan ish-harakatning hikoya shaklida 
jjflglatilishini ta ’minlaydi. F e in in g barcha xabar m ayli shakllari 
j,ikoya murakkab zam on shaklida tuslanadi.
Turk tilida 
i-тек
f e i i
bilan 
-di
yaqin o'tg an zamon 
(jO'shimchasining 
birlashishi natijasida tuslanuvchi va murakkab 
jliakl hosil qiluvchi zamon shakllari quyidagilardir:
Hozirgi zamonning hikoyasi (§imdiki zamanin hikayesi);
Yaqin о ‘tgan zamonning hikoyasi (belirli (goriilen) gegmif
pm anin hikayesi);
Uzoq о ‘tgan zamonning hikoyasi (belirsiz (dgrenilen) gegmif
tamamn hikayesi);
it
Hozirgi kelasi zamonning hikoyasi (geni? zamanin hikayesi);
K elasi zamonning hikoyasi (gelecek zamanin hikayesi).
105


H o zirg i z a m o n n in g h ikoyasi 
(pm diki zamanm hikayesi)
hozirgi zamon qo'shim chasi bo'lgan 
-iyor
va 
-di
yaqin o'tgan zamon 
qo" shim chasining qo'shilishidan hosil bo'ladi: 
sev-iyor-um - sev-iyor-du-m;

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin