Zoologiya uzb 2017. indd

36-§.
Ko‘l baqasining ichki tuzilishi
Hazm qilish sistemasi.
Baqaning hazm qilish organlari ba-
liqlarnikiga juda o‘xshash bo‘lib, og‘iz bo‘shlig‘i, halqum, 
qizilo‘ngach, oshqozon va ichakdan iborat (71-rasm). Og‘iz 
bo‘shlig‘ida harakatchan tili va jag‘lari bor. Yuqori jag‘i va tangla-
yida konussimon tishchalari bo‘ladi. Baqa orqa ichagining ke 
yingi 
qismi kengayib, kloakani hosil qiladi.
?!

---

124
8.2. Suvda hamda quruqlikda yashovchilar sinfi
Nafas olish sistemasi.
Baqa o‘pka va terisi yordamida atmosfera 
havosidan nafas oladi. O‘pkasi sodda tuzilgan bir juft xaltachadan 
iborat. Xaltacha devorida va terida juda ko‘p kapil 
lyarlar bor. Ka-
pillyarlardagi qonga atmosfera havosidan kislorod o‘tib turadi. Na-
fas olayotgan baqaning tomog‘i pastga tortilib va ko‘tarilib turadi. 
Tomoq pastga tortilganida havo burun teshigi va og‘iz bo‘shlig‘i 
orqali o‘pkaga o‘tadi. Tomoq ko‘tarilganida o‘pkadagi karbonat an-
gidrid gaziga to‘yingan havo yana og‘iz bo‘shlig‘i va burun teshigi 
orqali tashqariga chiqib ketadi.
Qon aylanish sistemasi.
Baqaning qon aylanish sistemasi or-
ganlari yurak, arteriya, vena va kapillyar qon tomirlaridan ibo 
rat 
(72-rasm). Yurak bitta qorincha va ikkita bo‘lmadan iborat. Yurak 
qorinchasi bo‘lmalarning ketma-ket qisqarishi tufayli qon tomirlar 
bo‘ylab harakatlanadi. Qon aylanish sistemasi katta va kichik qon 
aylanish doirasidan iborat. Katta qon aylanish doirasi bo‘ylab qon 
yurak qorinchasidan arteriyalar orqali hamma tana organlariga bora-
di. U yerda qon to‘qimalarga kislorodni berib, karbonat angidrid 
gazi bilan to‘yinadi va yurakning o‘ng bo‘lmachasiga qaytib keladi 
72- rasm. Baqaning qon ay-
lanish sistemasi (A) va yuragi