Zoologiya uzb 2017. indd

Lug
‘
at daftaringizga yozib oling.
Biy, qoraqurt, falanga, chayon, zahar nayzasi, zahar bezi, kana, sanchib-so‘ruv-
chi xartum, terlama, tulyaremiya, ensefalit.
Jumboqni yeching
. Yoz oylarida dalada dam olganingizda yosh o‘rgimchaklarning 
buta yoki o‘t shoxlarida, ba’zan odam boshida o‘z ipiga osilib olib, shamolda teb-
ranib turishini kuzatgan bo‘lishingiz mumkin. Nima sababdan ular bunday qiladi?
Topishmoqda qaysi hayvon tasvirlangan?
19. Bir otim bor ajabgina,
Dumlari bor gajakkina. 
Tasdiqlovchi javoblar: 1d, 2b, 3b.
Juftlab yozish javoblari: a-4, b-5, d-1, e-3, f-2.
7.2. O‘rgimchaksimonlar sinfi
?!

---

73
7.3.
 
 
HASHAROTLAR SINFI
Hasharotlar – tabiatda juda keng tarqalgan bo‘g‘imoyoqlilar. Ta-
nasi bosh, ko‘krak va qorin bo‘limlaridan iborat. Oyoqlari 3 juft, 
boshida bir juft mo‘ylovlari, ko‘zlari va jag‘lari bor. Ko‘krak bo‘limida 
qanotlari va oyoqlari joylashgan. Ayirish organi – malpigi naychalari, 
tra 
xeya orqali nafas oladi. Yuragi naysimon, ko‘p kamerali, 40 ga ya-
qin turkumlari bor. Vakili yashil bronza qo‘ng‘izi. Bu qo‘ng‘iz Yevropa 
va Osiyo qit’asining deyarli hamma joyida uchraydi. 
 
Yashil bronza qo‘ng‘izining 
 20-§.
tashqi tuzilishi
Yashash muhiti va gavda bo‘limlari. 
Bahor va yoz oylarida da-
lalarda gullarning ustida yirik (uzunligi 1–2 sm) yashil qo‘ng‘izlarni 
ko‘rish mumkin. Qo‘ng‘iz tanasining ustki tomoni yaltiroq-yashil, 
qorin tomoni esa qizg‘ish tusda bo‘ladi. Bronza qo‘ng‘izi Yevropa 
va Osiyo qit’asining deyarli hamma joyida uchraydi. Qo‘ng‘izni 
qo‘lga olib ko‘rilganda uning xitin qobig‘i qalin va qattiq ekanligini 
sezish mumkin (42-rasm).
Bosh bo‘limi. 
Qo‘ng‘izning boshida og‘iz va sezgi organlari joy-
lashgan. Og‘iz teshigini ustki tomondan kichik plastinka shaklidagi 
20-§. Yashil bronza qo‘ng‘izining tashqi tuzilishi